Günümüz Hafızlık Kur’an Kurslarında kıraat eğitiminin gerekliliği ve problemleri (Elazığ ili örneği)
Kur’an-ı Kerim, indirildiği günden bu yana, asli safvetini koruyan, zerre kadar tahrife uğramamış, ilk nazil olduğu haliyle, nesilden nesile ne bir kelime katılıp ne de bir kelime atılmadan gelen, Müslümanlar tarafından doğruluğunu korumak için ve sonraki kuşaklara aktarabilmek için, azami derecede çaba sarf edilen kitaptır. Kur’an eğitim ve öğretiminin daha başarılı olması için; öğreticinin niteliği,…
Beytü’l-Hikme’nin kelâm ilminin gelişimine etkisi
Beytü’l-Hikme, İslam düşünce tarihine damgasını vuran bir kurumdur. Bu kurum İslam felsefesi ve kelam ilmi başta olmak üzere birçok ilim dalının gelişimine etki etmiştir. Beytü’l-Hikme’nin kelam ilmine etkisi, bu kurumda yapılan çeviri faaliyetleri, te’lif ça-lışmaları ve ilmî münazaralar yoluyla meydana gelmiştir. Etkinin en büyük kısmını tercüme faaliyetleri oluşturmaktadır. Beytü’l-Hikme’de gerçekleştirilen mantık ilmine dair tercümeler, diğer…
Kelam ilmi ve felsefe’nin akıl eleştirisi: Gazali ve Kant örneği
Araştırmamız, üzerine yapılan bu araştırma dört bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın giriş bölümünde; öncelikle akıl kavramının felsefe tarihindeki yeri ve önemi ardından akıl terminolojisinin Arapça ve diğer dillerdeki anlamı ele alınmıştır. Ayrıca akıl kavramının kelam tarihinde oynamış olduğu rol tarihsel süreç içerisinde ele alınmıştır. Araştırmanın ikinci bölümünde; Gazali’nin hayatı, önemli eserleri hakkında bilgilendirmelere yer verilmiştir. Gazali’nin düşüncesinde…
İlk dönem klasik kelâm tartışmaları ve dayanakları
Kelâm ilmi, İslam inanç esaslarının müslüman toplumda sorunsuz ve doğru bir şekilde yerleşmesi için çalışan ve bu uğurda ilk dönemlerden itibaren önemli gayretler sarfeden bir konum ve misyona sahiptir. Ayrıca inanç alanında bir taraftan İslam âlimlerinin genel görüşlerini ortaya koyan, diğer taraftan belli noktalarda çözümler üreten bir çabaya sahiptir. İslam Düşünce Tarihinin ilk dönemlerinde bağımsız…
Ebû Hâmid el-Gazâlî’nin Tehâfütü’l-felâsife isimli eserinde Allah’ın zâtı ile ilgili filozoflara yönelik eleştirileri
Müslümanlar ve diğer milletler arasında Râşid Halifeler döneminde başlayan askerî ve siyasî etkileşim, Abbâsî Devletinin kurulması ile kültürel alana da yayılarak Müslümanların düşüncelerinde ve dinî inançlarında da etkilerini göstermeye başladı. Bu etkileşimin neticesinde çıkan yeni yorumlar beraberinde farklı tartışmalara sebep oldu. Bu karşılıklı tartışmalar Gazâlî dönemine kadar artarak devam etti. Bulunduğu dönem ve öncesinde oluşmuş…
İslam mezhepleri tarihi alanında araştırma yapan Alman Oryantalistler ve eserleri
Batılı zihin dünyasının Doğu’yu anlama çabası olarak tanımlanan oryantalizm, kadim bir tarihe dayanarak günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Avrupa’da İslam üzerine birçok akademik çalışma kaleme alınmıştır. XVIII. yüzyıldan başlayarak günümüze kadar gelen bu süreçte Almanya akademik alanda öncü bir konuma sahip olmuştur. Bu çalışma ile Almanya’da İslam mezhepleri üzerine yazılmış Almanca eserleri ve yayınları tespit etmeye…
Halk dini/dindarlığı olgusunun ziyaret fenomeni bağlamında Alevilik, Sünnilik, Süryanilik inançları açısından halkbilimsel incelenmesi: Diyarbakır, Siirt, Mardin örneği
Dinin halk kültürü boyutu ya da halk kültürünün dini boyutunu ifade eden halk dini, normatif yapıya sahip olmaması, anlatı merkezli olması ve etkiye açık olması sebebiyle kitabî dinden ayrılır. Bu ayrışma sonucunda çatışma içerisinde karşıt kültür oluşturabileceği gibi yapı olarak altında da kümelenebilir. Halk dininin karakterisitiği olan ziyaret fenomeni ise kökeninde yer alan ata/veli kültü…
İmam Mâtürîdî’de akıl teorisi
Kelâm ilmi içerisinde akıl çeşitli yönleriyle ele alınmış, bilhassa tanımı, niteliği, türleri ve akıl-nakil münasebeti açısından inceleme ve araştırmaya tabi tutulmuştur. Bunun en önemli nedeni, aklın dini sorumlulukta başat rol oynamasının yanı sıra, çeşitli bilgi vasıtaları ile edinilen bilgilerin sağlamlığını kontrol eden bir ölçüt konumunda bulunması ve onlara hâkim durumda olmasıdır. Akıl olmaksızın herhangi bir…
Hatibzâde Muhyiddin Efendi’ye göre kelâmullah ve rü’yetullah meseleleri
Kelâm ve rü’yet konuları Kelâm ilminin teşekkülünden itibaren tartışılagelen konular içerisinde yer almıştır. Allah’ın kelâmı hakkındaki tartışmalar genellikle bu sıfatın keyfiyeti ve hâdis veya ezelî oluşu, kelâm-ı nefsî ve kelâm-ı lafzî ayrımı çerçevesinde cereyan ederken; rü’yet konusunda ise çoğunlukla Allah’ın ahirette veya dünyada görülüp görülmeyeceği, şayet görülecekse bunun keyfiyetinin nasıl olacağı gibi konular etrafında toplanmıştır….
Mütekaddim dönem Eş’arî kelâmında cevher anlayışı
Atomculuk, kelâm ilminden önce farklı coğrafya ve medeniyetlerde de görülen bir âlem tasavvurudur. Çalışmanın birinci bölümü bu nedenle, kelâm atomculuğunun kaynağı hakkındaki tartışmalar ile en meşhur atomculuk modelleri olan Yunan ve Hint atomcu düşüncelerinin -özellikle- atom hakkındaki görüşlerine ayrılmıştır. Birinci bölümde kelâm atomculuğunun kaynağı ile ilgili kesin bir yargıya ulaşmak yahut bir iddia ortaya koymaktan…