İmamet

Ara Dönem Hanefî-Mâturîdî Düşüncesinde İmâmet ve Hilâfet (Hicri 6-7. Asırlar)

Mâturîdîliğin, İslâm düşüncesi içerisinde kendine mahsus seyrine baktığımızda Ebü’l-Muîn en-Nesefî ile Sadrüşşerîa arasında geçen zamanı “ara dönem” olarak isimlendirmek mümkündür. Bu dönem; mütekaddimûn devri kelâmına mahsus hususiyetler taşımakla beraber tam olarak müteahhirûn devri kelâmı özelliklerini göstermediği için ara dönem olarak ele alınmıştır. Genelde İslâm siyaset düşüncesi, özelde imâmet/hilâfet bahisleri için bu dönemin kendine özgü tarafları…

Kuzey Afrika İbâdîliği ve İmâmet Düşüncesi

İbâdîler, İslam’ın ilk dönemlerinden günümüze kadar varlıklarını devam ettirebilen fırkalardandır. Tarihsel süreçten günümüze kadar varlıklarını koruyabilmelerine rağmen gerek araştırmalarda gerekse günümüzde diğer İslam fırkalarının gördüğü kadar ilgi görmemişlerdir. Bunun sebebi ise çok açık değildir. Çünkü İslam tarihinde varlık ve etki bakımından İbâdîlerden daha az önemli olan birçok mezhep, fırka ve akım daha fazla ilgi görmüşlerdir….

Ehl-i Sünnet’in İmamet Anlayışı

Ehl-i Sünnet kelâmcıları imâmete ilişkin meseleleri i’tikâdî, fıkhî ve siyasî boyutta ele almış görünmektedir. Şöyle ki onlar Şîa’nın konuya dair görüşlerini değerlendirip reddederken, Şiîler meseleyi i’tikâdî boyutta ele aldıkları için, iman eksenli bir bakış açısı geliştirmiştir. Ancak Sünnî ulema imâmet müessesesini Ehl-i Sünnet meclisi içinde ele alırken, konuyu daha çok fıkhî ve siyasî bir düzlemde…

İmamiyye Şia’sına göre imamet

Bazı alanlarda yapılan çalışmalar, eksik veya yanlış olduğu için ihtiyaca cevap vermemesi bakımından yeniden ele alınması gerekebiliyor. Bunun farklı sebepleri vardır: Araştırılan konu herhangi bir mezhebin hassas konusu ise aynı hassasiyeti korumaya çalışarak doğru bir şekilde araştırılmalı ve açıklanmalıdır. Ayrıca, bir mezhebin görüşü ele alındığında farklı mezheplerin kaynaklarına da müracaat edilmeli ve taassuptan uzak bir…

Hanefîliğin oluşum süreci ve itikadî mezheplerle ilişkisi

Bu çalışma, Hanefî mezhebinin teşekkül sürecini, itikadî-siyasi görüşlerini ve diğer mezheplerle olan ilişkilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Mezhep âlimlerinin görüşleri, şahıs-fikir ve fikir-hadise ilişkisi yöntemiyle incelendi. Savunmacı bir yaklaşım yerine mezhebin önde gelen isimleri üzerinde derinleşme esas alındı. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, mezhebin öncü isimlerden Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve Şeybânî’nin itikadî ve siyasi…

İbâdîlikte Sivil Yönetim Teşkilatı: Azzâbe

İbâdiyye, hicri birinci yüzyıla kadar dayanan ve Büyük Fitne Olayları diye bilinen hadiseden sonra ortaya çıkan siyasi-itikadi bir gruptur. Bu grup ilk dönemde Muhakkime-i Ula grubunun içerisinde yer alırken zamanla siyasi ve düşünce yapısı itibariyle onlardan ayrıldı. Diğer Haricî gruplar erken dönemden itibaren tarih sahnesinden silinmelerine rağmen İbâdîler bugüne kadar varlıklarını sürdürmeyi başarmışlardır. Ancak hâlâ…

Mâtürîdî’de Siyaset Düşüncesi

Siyaset İslam kelamının incelediği konular arasında yer alır. İlk itikadi fırkaların oluşumunda önemli etkisi olan bu mesele, toplumsal sonuçları bakımından önemi yadsınamaz. Bu problem kelam kaynaklarında “imamet” başlığıyla ele alınmış olup, klasik dönemden günümüze önemini korumuştur. Çalışmamızda konuya ilişkin klasik dönem âlimlerinden Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin görüşleri sistematik biçimde takdim edilmiştir. Mâtürîdî’nin siyasete ilişkin görüşleri yönetim…

İbadiyye Mezhebi Ve Gizlilik Düşüncesi (Takiyye)

Hariciyye’nin bir alt kolu olan İbadiye, temelde bazı sosyo-politik sebeplerle kendini yenileyerek günümüze kadar varlığını sürdürebilen az sayıdaki İslâm mezheplerinden biridir. Günümüzde İbadiyye mezhebi doğuda Umman Sultanlığı, batıda Kuzey Afrika ve Tanzanya gibi farklı coğrafyalara yayılmış durumdadır. Orantısal olarak değerlendirildiğinde İbadiler ile ilgili yapılan araştırmaların diğer mevcut ve mensubu kalmamış mezheplere nispetle daha az olduğu…

İsnaaşeriyye Tefsir Geleneğinde İmamet

İsnâaşeriyye/İmâmiyye/Câferiyye mezhebini Ehl-i Sünnet’ten ayıran en temel ve en belirgin özellik imâmet teorisidir. Bu mezhebin müntesiplerine göre Resûl-i Ekrem’den (s.a.s.) sonra imâmet/halîfelik, Hz. Ali’nin hakkıdır ve bu, âyetlerde belirtilmiştir. Ayrıca imâmet kurumunun ondan sonra onun soyundan gelen on bir imamla devam etmesi gerekir. Dolayısıyla Hz. Ebû Bekr, Hz. Ömer ve Hz. Osman’ın halîfeliği onlara göre…

Hilafet’in Hikayesi

Bugüne kadar hilafet hakkında birçok kitap yazılmıştır. Söz konusu kitapların bir kısmında hilafet kurumu ya ideolojik çatışmaların konusu yapılmış ya da kurumla ilgili teorik bilgi verilmekle yetinilmiştir. Kuşkusuz geçmişte yapılan çalışmalarla, kitabımızın konusu arasında benzerlikler olması kaçınılmazdır. Bununla birlikte biz burada halifeliği, İslâm dünyasında ortaya çıkmış önemli bir kurumun tarihini anlatmak üzere ele alacağız. Burada…

  • 1
  • 2