Cumhuriyet dönemi din-bilgi-inanç anlayışı Diyanet İşleri Başkanlığı ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi yayınları örneği (1924-1964)
Çalışmamız, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi yayınları çerçevesinde dönemdeki âlim ve mütefekkirlerin din, bilgi ve inanç meselelerine yaklaşım şekillerini ele almaktadır. Zaman olarak 1924 ile 1964 arasındaki dönemi kapsayan çalışmanın başlangıç tarihi olarak belirlenen 1924, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kuruluşuyla birlikte önemli birçok değişikliğin yapıldığı bir tarihe işaret etmektedir. 1964 tarihi ise 1960’da…
Tanrı İnancı: İnsanlar Neden İnanır Neden İnanmaz?
Bir tanrıya veya tanrılara duyulan inanç, milyarlarca insan yaşamının temel bir bileşeni ve psikolojinin sürekli ilgilendiği bir konudur. Bununla birlikte son beş yıl içinde yapılan araştırmalar, Tanrı inancının hem uzak hem de yakın nedenleri hakkında yeni bir anlayış ortaya koyacak seviyeye ulaşmıştır. Bir özellik üzerindeki evrimsel etkiler olarak tanımlanan uzak nedenler, Tanrı inancının uyum değerine…
Akîdetü İbn Dakîkıl‘îd Örneği Üzerinden Din Eğitimi Bağlamında Akide Metinlerinin Önem ve Değeri
Her din, itikadi bir temel üzerine kuruludur. İslam, önemine binaen inanç sisteminin odağına tevhit inancını yerleştirmiştir. Bu mihver kavram, İslam tarihi içerisinde Müslüman bireylere, Allah’ın zatı ve sıfatlarını öncelikli konu edinen, Kur’an-Sünnet merkezli aklî delillerle desteklenen bir inanç eğitim modeli ile öğretilmeye çalışılmıştır. Rasûlullah’ın (s.a.v.) vefatı sonrasında yaşanan fikri ve siyasi bir dizi ihtilaf, mezheplerin…
Hz. İbrahim ve tevhid inancı
Kur’an’ı Kerim insanları tevhid dinine davet ederken farklı üslup ve metotlar kullanmıştır. Tebliği insanlara ulaştıran peygamberler Allah’a kulluk etmenin yollarını göstermişlerdir. Peygamberler, dünya ve ahiret dengesini sağlama, uyarma ve müjdeleme görevlerini yerine getirmişlerdir. Yüce Allah onları akıl, zekâ ve ahlâki davranışlarıyla bütün insanlardan üstün kılmış ve insanlığa örnek olarak sunmuştur. İlahi dinlerin ortak referans noktası…
Ortaya Çıkış Sürecinde Siyasi Bir Kişilik Olarak Mehdî ve Mehdîlik
Hz. Peygamber’in vefatından hemen sonra İslam ümmeti arasında meydana gelen siyasî anlaşmazlıklar, doğal olarak siyasî arayış ve beklentilerin ortaya çıkmasına sebep oldu. Bu beklentilerden biri de Hz. Peygamber’in neslinden gelecek olan ve “Mehdî” adı verilen kurtarıcıdır. Mehdi, ilk dönemlerde siyasî bir figür iken ilerleyen süreçte, kadim inanç ve kültürlerin de etkisiyle siyasî kişiliğinin yanı sıra…
İslâm İtikadı Açısından Değişim
Kurân açısından tek bir din vardır o da tevhid esasına dayanan İslâm dinidir. Ancak bu din insanlığın tek dini olarak kalmamış, insanlar bu dini çizgiyi değiştirerek kendilerine yeni dinler edinmişlerdir. Bunun üzerine Allah tarafından yeni uyarıcılar vasıtasıyla tevhide çağrılmışlar çağrıyı kabul edip kendinde olanı değiştirmek suretiyle yeni bir hayat tarzını seçenler olduğu gidi kendinde olanları…
Haşhaşiler ve İnançları
Bu makale, Alamut Kalesi olarak bilinen Assassin topluluğunu ve devletlerini inşa ettikleri inançlarını incelemektedir. Bu araştırma, İsmaili Şiiliği ve İsmaili mezhebinin ortaya çıkışı araştırılarak sunulmuştur. İsmaililer kendilerini ilk defa Nizari şubesi ve Musta’li şubesi olmak üzere iki ana kola ayırıldı. Bu iki kol, Fatımi Halifesi El-Mustansir Billah’ın vefatından sonra Kahire’deki Fatımi Evi’nde çıkan anlaşmazlık sonucu…
Allah İnancı ve Ahlaka İlişkin Algının Eyleme Tezahür Biçimleri
Bu çalışma genç yetişkin bireylerin Allah inancı ve ahlaka ilişkin algılarının eylemlerine tezahür biçimlerini konu edinmektedir. Çalışmada İslam düşüncesinde yer alan inanç ve ahlak arasındaki ilişkinin pratikte kurulma imkânı tartışılırken tanrı tasavvurunun ve ahlakın kaynağı ile ilgili düşüncenin eylemleri nasıl etkilediği sorgulanmaktadır. Bu bağlamda Allah’a inanan, çeşitli öğrenim düzeylerine sahip, farklı meslek gruplarından, İstanbul’un farklı…
Gençlerin Zihni ile Bedeni Arasındaki Uyumu Bozan Bir Unsur Olarak Modernitenin Dine Bakışlarına Etkileri
İnsan hayatı elli yıldır benzeri görülmemiş bir hızla değişmekte ve daha konforlu bir hayata doğru evrilmektedir. Bu baş döndürücü gidişattan şüphesiz en çok gençler etkilenmektedir. Zira konfor daha çok teknolojik gelişmeler üzerinden gerçekleşmekte ve bu araç gereçler de genellikle gençler tarafından kullanıldığı için değişimin en iyi takipçilerinin ve doğal olarak değişimden en çok etkilenen grubun…
William James’de Pragmatik Yaklaşım Bağlamında Dinin Temellendirilmesi
Pragmatizm, felsefe tarihinde önemli düşünce geleneklerinden birisidir. Olgu ve önermelere işlevsel açıdan yaklaşan pragmatizm, ilgili olgu ve önermelerin rasyonel doğruluk ve tutarlılık içermesiyle ilgilenmez. Daha ziyade bunların pratik sonuçlarını önemsemektedir. Bu yaklaşım felsefi olarak temellendirilmekle kalmayıp zamanla sosyal bilimlerin genelinde yaygın olarak kullanılan bir araç haline gelmiştir. İlk olarak 1870’lerde filozof C. S. Peirce tarafından…