Hasan Onat’ın Danışmanlığında Alevilik-Bektaşilikle İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Değerlendirilmesi
Hasan Onat, Kur’an, Sünnet ve Müslümanların on dört asırlık birikimleri gibi ortak bir kaynağa sahip olan İslamî ilimlerin her birinin sahih bilgiye ulaşmak konusunda disiplinler arası işbirliği içerisinde çalışması gerektiğini savunur. O, İslam dünyasının terakkisini de kurumsallaşmış kadim İslam düşünce geleneklerinin yeniden yorumlanmasına bağlayan çok yönlü bir ilim adamıdır. İlimden gidilmeyen yolun sonunun karanlık olacağını…
Eldivan’dan “İlmin Efeliğine” Bir Ömür: Prof. Dr. Hasan Onat
Hasan Onat, Çankırı’nın Eldivan ilçesinde doğdu. İlköğretimini Eldivan Merkez İlkokulu’nda, liseyi yatılı olarak Yozgat Lisesi’nde bitirdi. 1974 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne kayıt yaptırdı. Lise eğitiminden itibaren çok okuma, araştırma ve sorgulama alışkanlığı edindi; şiir ve öykü yazmaya başladı. İlahiyattaki başarıları, tecessüs ruhluluğu ve ilmî merakı Prof. Dr. E. Ruhi Fığlalı’nın dikkatini çekti ve onu…
Alevî İnanç Kültüründe Hz. Nûh ve Nûh Tûfanı
Hz. Nûh ve Nûh tûfanı, tarihsel süreç içerisinde birçok kültür içinde yaşatılarak günümüze kadar gelen, önemli bir figürdür. Tûfan’ın yaşatıldığı kültürlerden biri de Alevîlik-Bektaşîlik’tir. Bu konuda yapılan araştırmalar dikkate alındığında günümüze kadar Hz. Nûh ve Nûh tûfanı metaforu kullanılmış olmasına rağmen özerinde detaylı bir araştırma yapılmaması bizleri bu çalışmayı yapmaya sevk etmiştir. Hz. Nûh ve…
Mehmet Râif Ogan’a Göre Bâbîlik/Bahâîlik Hareketi ve Bu Harekete Yönelttiği Bazı Tenkitleri
Bu makalede, Mehmet Râif Ogan’ın Bâbîlik ve Bahâîlik hareketi ile ilgili görüşlerine ve harekete yönelttiği bazı tenkitlere yer verilmiştir. Mehmet Râif Ogan, bir Mezhepler Tarihçisi değildir ancak mezhepler konusunda birtakım görüşleri ile dikkat çeken bir fikir adamıdır. Osmanlı’nın son Cumhuriyet’in ilk döneminde yaşayan Mehmet Râif Ogan, dinî ve millî konulardaki yazıları ve görüşleri ile tanınmıştır….
Nâsiruddin el-Elbânî’nin Selefîlik Anlayışı ve Balkan Gençler Üzerindeki Etkisi
Nâsırüddin el-Elbânî, 1914 yılında Arnavutluk’un İşkodra şehrinde doğmuştur. Kral Ahmet Zogu’nun Müslümanları sindirmeye yönelik politikalar uygulaması dolayısıyla, Elbânî’nin babası Nuh Necati Suriye’ye göçmüştür. Suriye bu dönemde Fransız mandası altında sömürgecilikten etkilenen bir ülkeydi. Bundan dolayı Nuh Necati oğlunu devlet okuluna değil Medresetu Cem‘iyyeti’l-İs‘afi’l-Hayriyye ismiyle özel bir okulda yazdırır. İlkokulu bitirdiğinde hem baba mesleğini saat tamirciliğini…
Yusuf Ziya Yörükân’ın Kelam İlmine Dair Bazı Görüşleri
Yusuf Ziya Yörükân, Osmanlı’nın son döneminden Cumhuriyetin kuruluş yıllarına geçişte Kelâm, Mezhepler Tarihi ve Din Eğitimi gibi disiplinler üzerinde yaptığı çalışmalarla tanınmış bir bilim insanıdır. Kelâm ilmi açısından bakıldığında onun eserlerinde söz konusu ilmin tanıtılması, klasik kaynaklarının modern bir bakışla tekrar değerlendirilmesi ve İslâm inançlarının aslî kaynaklara göre belirlenmesi konuları üzerinde durduğu görülmektedir. Yörükân, Kelâm…
er-Risâletü’l-Numâniyye Eseri Doğrultusunda Nusayrî-Alevî İnancında Tevhîd İlkesinin İzahı
Nusayrî-Alevîlik 9. yy’ın sonlarında Ebu Şuayb Muhammed b. Nusayr en-Nemirî’nin (ö. 270-883) görüş ve öğretileri etrafında teşekkül etmiştir. Şii kökenli gulât fırkalardan biri olan Nusayrî-Alevîliğin dini görüşlerinin şekillenmesinde ve sistematize olmasında en etkin isim Hüseyin b. Hamdan el-Hasîbî (ö. 358/969)’dir. El-Hasîbî’den sonra mezhebe önderlik eden ve mezhebin en temel dini ilkesi olan “ma’nâ-isim-bâb” öğretisini ve…
Aşırı Şiîlik ve Onlara İzafe Edilen Bazı Aşırı Görüşler
Erken dönem aşırılık yanlısı Şiî gruplar Gāliyye ismi altında tasnif edilmişlerdir. Ehl-i Beyt imamlarının söylemlerinden memnun olmayan ve yeni bir politika değişikliğine ihtiyaç hisseden bu gruplar mücadelelerini imâmeti kendi liderlerine intikal ettirerek yapmaya kalkışmışlardır. Devrimci olan bu grupların sadece kendi stratejik hesapları üzerinden yaptıkları bu yönlendirme İmâmî, iktidar ve Sünnî çevreleri hoşnut etmemiş ve bir…
Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi’nin Tarih-i İslam Kitabında Şiilik
Siyasî ihtirasların etkisinde kalan tarihçilerin büyük bir kısmı maalesef İslam Tarihi’ni objektif bir şekilde değerlendirememişlerdir. Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi Bey, siyasî ihtirasların etkisinde kalan tarihçilerin, zahiri vazifeler, batıni faziletler, ahlak, irfan ve içtimaî vaziyet gibi birbirinden ayrı değerlendirilmesi gereken bahisleri birbirleriyle karıştırdıklarını belirtmiş ve Tarih-i İslam isimli eserinde, bu minvalde gelişen tarih kültürünün İslam toplumlarını…
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi’nin Mezheplere Dair Mülahazaları
Filibeli Ahmed Hilmi, Avrupa’da ortaya çıkan ateizm, pozitivizm ve materyalizm gibi düşünce akımlarının başta Osmanlı olmak üzere bütün dünyayı etkisi altına aldığı bir dönemde yaşamış, ayrıca İslâm dünyasını olumsuz etkileyen bu tür akımlara karşı mücadele etmiş aydın bir şahsiyettir. Başta Osmanlı devleti olmak üzere bütün İslâm dünyasının içinde bulunduğu buhranlardan kurtulması için çözüm önerileri sunmak…