Şemseddin es-Semerkandî’ye Ait er-Risâletü’ş-Şerîfe [fi’l-Kelâm] Adlı Eserin Tahlili, Tahkiki ve Tercümesi
Şemseddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî es-Semerkandî, VII/XIII. asrın sonları ve VIII/XIV. asrın ilk çeyreğinde T kistan’da yaşamış önemli bir Türk-İslam âlimidir. Yazar, 22 Şevval 722/3 Kasım 1322 tarihinde vefat etmiştir. Semerkandî, telif ettiği eserler ile aklî ve naklî ilimlerde kendisini kanıtlamış ve ilim dünyasına önemli katkılar sağlamıştır. Semerkandî’nin hayatı hakkında kısıtlı bilgiler veren tabakat kitapları…
Adudüddin el-Îcî’de ulûhiyyet anlayışı
” Adudüddin el-Îcî’deUlûhiyyet Anlayışı” konulu çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Allah’ın varlığının delilleri konusu incelenmiştir. İkinci bölümde Allah’ın sıfatları konusuna değinilmiştir. Bu bağlamda selbî (tenzihi), vucûdî ve ihtilaflı sıfatlar tahlil edilmiştir. Üçüncü bölümde Allah’ın fiilleri konusu ele alınmıştır. Bu konuyla alakalı olarak âlemin hudûsu, insan fillerinin Allah tarafından yaratılması, Tevlid, Allah’ın mümkinâtı irade…
Ebü’l- Meâlî el-Cüveynî’nin, Ebû hâşim el-Cübbâî’nin Ahvâl Teorisini Eleştirisi
İlahi sıfatlar meselesi genel olarak kelamcılar arasında tartışılan bir problem olmuştur. Gerek iç ve gerekse dış etkenler neticesinde tartışmaya açılan bu konuda kelamcılar arasında farklı bakış açıları ortaya çıkmıştır. Mu‘tezile kelamcıları teaddüd-ü kudema anlayışının oluşmasına sebebiyet vermemek gerekçesiyle ilahi sıfatları nominal olarak telakki ederken Ehl-i sünnet kelamcıları bukonuda realist bir bakış açısını tercih etmişlerdir. Yani…
Eş‘arî’de Varlık ile Mâhiyetin Ayniyeti Meselesi: Dönemsel Bağlam Farklılığı mı Esasa İlişkin Bir Ayrışma mı?
İslam düşünce tarihi gelişim sürecinin dinamikleri itibarıyla muhtelif kırılmaları içinde barındırır. Bu kırılmalar belli bir mezhebin ya da disiplinin kavramsal ve yöntemsel ilkeleriyle ya da temel önermeleriyle ilgili olabileceği gibi, doğrudan düşünce geleneğinde öne çıkan bir ilim adamının görüşlerinin yorumlanması etrafında da gerçekleşebilir. Bunun örneklerinden biri de bu çalışmada inceleyeceğimiz, Eş‘arî’ye nispet edilen, varlık ile…
Eşʻarî kelâmında fiilî sıfatlar
Âlemde meydana gelmiş her şeyin Allah tarafından var edilmesi Allah ile âlem arasında bir ilişki bulunduğunu ortaya koymaktadır. Allah’ın âleme tesiri O’nun fiilleri vasıtasıyla mümkün olduğundan kelâm tarihinde bu ilişki daha çok fiilî sıfatlarla ifade edilmiştir. Söz konusu çalışma, Eşʻarî mezhebinin fiilî sıfat anlayışını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada ilk olarak “isim, müsemmâ, tesmiye, sıfat…
Kelâm İlminde İlahî İrade Tartışmaları
İslâm düşüncesinde “irade” konusu temel olarak ilahî irade, insan iradesi ve ilahî iradenin insan özgürlüğüne etkisi çerçevesinde tartışılmaktadır. Bu makalede Allah’ın sıfatları içerisinde ayrı bir öneme sahip bulunan ilahî irade konusu ele alınmıştır. Kelâm ilminde irade, Allah’ın emirlerinde ve fiillerinde tamamen hür ve özgür olduğunu ifade eden bir yetkinliktir. Nitekim görünür âlemde iradeyle nitelenen kişi…