Bu çalışmada, Osmanlı döneminin sonlarında yaşamış olan âlimlerden Abdullatif Harputî’nin hayatı, eserleri, kelâmi görüşleri ve yeni ilm-i kelâma etkisi ele alınmıştır. Harputî, kelâm ilmindeki yetkinliğiyle bu alanda önemli eserler kaleme almıştır. Harputî’nin kelâma dair yazdığı en önemli eseri Tenkîhu’l-Kelâm fî Akâidi Ehli’l-İslam’dır. O, bu eserinde toplumsal karışıklığın yol açtığı sorunların çözümünde o zamanki gereksinimleri ele almıştır. Kelâm ilmi mutekaddimûn ve muteahhirûn dönemi olmak üzere iki temel kısma ayrılmaktadır. Fakat daha sonra gelişen inkarcı felsefi akımların etkisinde kalan kelâm, bunlara karşı cevap verme arayışlarına giren Müslüman âlimler üçüncü bir ekolün doğmasına zemin hazırlamış ve yeni ilm-i kelâm ortaya çıkmaya başlamıştır. Harputî, bu son ekolün ortaya çıkmasına etki eden âlimlerden biridir. O, materyalist ve tabiatçıların evrenin kadim olduğu iddiasını tenkit edip onlara cevap vermiştir. Harputî, astronomi ile ilgili önemli görüşler ortaya koyup âyetlerle temellendirmiştir. Materyalizm ve pozitivizm gibi batı akımlarının görüşlerini çürütmek için fikirler ortaya koymuştur.
