Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’ye göre mürtekib-i kebîre

Bu tezde Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin yazmış olduğu eserlerden hareketle büyük günah meselesi, mürtekib-i kebîrenin konumu, diğer itikadî mezheplere bu meselede yönelttiği eleştiriler ve Mâtürîdî’nin nasıl bir yol izlediği tespit edilecektir. Aynı zamanda bir müfessir de olan Mâtürîdî’nin bu çerçevedeki âyetleri nasıl yorumladığını diğer mezheplerin delillerine karşı nasıl bir tavır geliştirdiğini de tespit etmeye çalışacağız. Onun eserlerinden yola çıkarak inceleyeceğimiz bu konu aynı zamanda iman-amel, sağîre-kebîre, va’d-vaîd, umûm-husûs, şefaat, el-menzile beyne’l-menzileteyn gibi görüşleri de içinde barındıracaktır. Bu çalışma ile Mâtürîdî’nin görüşlerini ortaya koymayı ve diğer mezheplerle hangi noktalarda ayrıştığını veya benzeştiğini tespit etmeye çalışacağız. Mürtekib-i kebîrenin îmânî niteliği ile ilgili tartışmalar Hz. Peygamber’in vefatının ardından müslümanların yüzleştiği temel meselelerden birisi olmuştur. Hz. Osman’ın şehit edilmesiyle başlayan bir dizi olay neticesinde müslümanlar arasında yasak olmasına rağmen iç savaşlar çıkmış ve içinde sahâbîlerin de bulunduğu pek çok Müslüman öldürülmüştür. Birbirleri ile savaşan bu kişilerin dünyevî ve uhrevî akıbeti ile ilgili tartışmalar ilk itikadî mezheplerin oluşumuna etki etmiştir. Böylece Hâricîlik, Mu’tezile ve Mürcie gibi mezheplerin kuruluş süreci bu tartışmalar neticesinde olmuştur. Günümüzde dahi Selefîlik, Vehhâbîlik, Radikal akımların kullandığı yegâne argümanlardan birisi de bu konu olmuştur. Bu açıdan Mâtürîdî’nin düşüncelerinin tespit edilmesi, temel referans noktaları, nassları yorumlama biçimi, mezheplere yönelttiği eleştirilerin odak noktaları büyük günah işleyenin îmânî niteliğini anlamlandırma açısından önemlidir. Böylece Mâtürîdî’nin görüşlerinin ve mürtekib-i kebîrenin konumunu sağlıklı bir biçimde anlaşılmasına neden olacak ve bu tartışmalarda onun düşünce biçiminin hangi temeller üzerine inşa edildiği anlamlandırılmış olacaktır.

Yazar: MUHARREM ALTINHAN
Tür: Yüksek Lisans
Üniversite: Sakarya Üniversitesi
Danışman: DOÇ. DR. HÜLYA TERZİOĞLU
Yayın Yeri: Sakarya 
Tarih: 2022
Sayfa: 162
URL: https://tez.yok.gov.tr
15 Ocak 2023