Endülüs İslam düşüncesinde esmâ-sıfât tartışması ve İbn Hazm

Endülüs’te Müslümanlar 711 yılından, 1492’de Gırnata (Granada) Sultanlığı’nda Benī Aḥmer Devleti’nin yıkılışına kadar toplamda 781 yıl boyunca varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu süre zarfında siyasi çekişmelerin içinde Kurtuba (Cordoba), Gırnata (Granada) ve Tuleytula (Toledo) gibi önemli kültür merkezleri oluşmuş ve Müslüman ve Müslüman olmayan birçok kişi gelip buralarda eğitim almıştır. Astronomi, tıp ve matematik gibi alanların yanında felsefede de ciddi bir birikim sağlanmıştır. Dinî ilimlerde ise hadis ve tefsir öne çıkmıştır. Hatta Mālikīliğin resmî mezhep olduğu dönemde İmam Mālik’in Muvaṭṭa adlı eseri birçok kişi tarafında ezberlenmiştir. Böylece Mālikīlik fıkhi mezhep olmanın ötesinde bir yere sahip olmuş ve kelami konuların tartışılması yasaklanmıştır. Tezimizde Endülüs’te ortaya çıkan bu durumda, İbn Ḥazm merkezinde, Allah’ın isim ve sıfatlarına dair görüşler ortaya koyulmuştur. Bunun için öncelikle konunun temeli açısından ilk dönemden itibaren ilahi isimler ve sıfatlara dair üretilen bilgiye yer verilmiş, bu bilgilerin üzerine İbn Ḥazm’ın görüşleri değerlendirilmiştir. İbn Ḥazm, Mu’tezilī alimlere benzer şekilde ilahi sıfatlar yerine ilahi isimleri tercih etmiş ve kendine has bir metot geliştirmiştir. Son olarak Yahudi ve Hıristiyanların uluhiyete dair görüşlerine yer verilmiştir. Bu görüşlerin bir yansıması olarak ya da siyasi sebeplerle de olsa yazılmış reddiyelerde ilahi isimlerin nasıl ele alındığı irdelenmiştir.

Yazar: TUĞBA ÖZTÜRK
Tür: Doktora
Üniversite: Anakra Üniversitesi
Danışman: PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
Yayın Yeri: Ankara
Tarih: 2021
Sayfa: 284
URL: https://tez.yok.gov.tr
24 Ekim 2022