İslam kelâmı’nda imtihan problemi

İnsanın dünyaya geliş amacı, dünya hayatının anlamı gibi konular insanlık tarihi kadar eskidir. İnanç ve düşünce sistemleri bu konularda çeşitli fikirler üretmiştir. İlahi dinlerde vahiy ile açıklanan bu konular halen insanın zihnini meşgul etmeye devam etmiştir. İslam Dininde, insanın yaşamının amacı olarak kabul edilen İmtihan kavramı da bu bağlamda tartışılan bir konu olmuştur. Bu çalışmada İmtihan kavramı kelami bir problem olarak merkeze alınarak, bu kavramın insanın düşünce ve davranış dünyasındaki tesiri ele alınmıştır. İlk bölümde, imtihan kavramının analizini yaparak, kelimenin etimolojisi üzerinde durulmuş, Kur’an-ı Kerim’deki ayetler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Kavramla yakın ilişkili olarak kabul edilen bela, fitne ve musibet kavramları da benzer bir metotla ele alınmıştır. İkinci bölümde İslam İnanç Ekolleri’nin Tanrı Tasavvurları bağlamında İmtihan kavramı açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, ahlaki bir düzen kurması beklenen insanın donanım ve yeterlilikleri irdelenmiştir. İnsanın iyiyi ve kötüyü yapabilme imkânı ile yaratılması, insanın kendine, topluma ve âleme karşı sorumluluklarını yerine getirme bilinciyle hareket etmesini sağlamaktadır. Tezin bu bölümünde insanın hür iradesi ile ahlaki davranış içinde bulunmasının imtihanla olan ilişkisi ortaya konmuştur.

Yazar: AYŞE BAYRAKTAR BARIŞ
Tür: Doktora
Üniversite: Ankara Üniversitesi
Danışman: PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
Yayın Yeri: Ankara
Tarih: 2022
Sayfa: 259
URL: https://tez.yok.gov.tr
15 Ocak 2023