Nitekim dünya âleminde varlığını inkâr edemediğimiz kadar iyilik ve kötülük vardır ve bunların sonuca yansıması elem ve hazdır. İslam Kelâmı açısından bu durum hayır ve şer kavramları ile alakalıdır. Bu bağlamda hayır ve şerrin yani elem ve hazzın kaynağının tespiti, insan fiilleriyle irtibatlandırılması ve Tanrı-insan ilişkisinin de açıklanması gerekmektedir. Kelam ekolleri elem ve haz kavramına yönelik tartışmaları genellikle adalet, zulüm ve hikmet kavramları çerçevesinde gerçekleştirmişlerdir. Kelam ekolleri Allah’ın kullarına ve yarattığı diğer varlıklara isabet eden elemlerin nedeni, kaynağı ve çözümü hakkında teoriler üretmişlerdir. Mu’tezile, Allah’ın yarattığı varlıklara elem vermeyeceğini, Allah elem verdiyse mutlaka bedelini ödemesinin vacip olduğunu, yoksa Allah’ın zulmetmesi söz konusu olacağını iddia etmiştir. Mâturîdî ve Eş’arî ekolleri de Allah’ın elem vermesi sebebiyle yarattıklarına zulüm etmiş olmayacağı gibi Allah’ın bedel ödemek zorunda olmadığını da vurgulamışlardır. Tüm bunların sonucunda mezhepler; Allah zulmeder mi? Allah elem verir mi? Allah zâlim olmakla sıfatlanabilir mi gibi soruları tartışmışlardır. Allah’ın yarattığı varlıklara elem, bela ve musibet vermesi genel anlamda imtihandır. Hatta teklif sahibi insanlar kendi irade ve fiilleri sebebiyle günah işleyip ceza çekebilir ya da sevap işleyerek mükafat alabilir. Fakat Allah’ın gayri mükellef varlıklara, yani çocuk ve hayvanlara elem ve acı çektirmesine anlam vermek zordur. Çünkü hiçbir sorumlulukları yok iken bu varlıklar dünyada Tanrı, insan ve hemcinsleri tarafından zulme, eleme ve acıya maruz bırakılmaktadır. Bu elemlerinin bedeli ne olacaktır ve bu varlıkların elemlerine nasıl anlam verilecektir? Probleminin çözümü için kelam ekolleri ivaz kavramı çerçevesinde problemi tartışmışlardır.
| Yazar: | AZİZ KAYMAZ |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | Süleyman Demirel Üniversitesi |
| Danışman: | ROF. DR. HASAN TEVFİK MARULCU |
| Yayın Yeri: | Isparta |
| Tarih: | 2022 |
| Sayfa: | 130 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
