Muhammed Muhyiddin en-Niksârî’nin ‘Şerhü’l-Umde’ eserinin tahkiki ve tahlili

Muhammed Muhyiddîn en-Niksârî (ö. 901/1495), XV. yüzyılda Sultan II. Bayezid zamanında yaşamış ve tamamen Osmanlı’nın yetiştirdiği güzîde âlimlerden bir tanesidir. II. Bayezid tarafından Ayasofya medresesi müderrisliğine tayin edilmiştir. Tefsir ilminin yanı sıra kelam ilmi ile de iştigal eden Niksârî, bu alanda iki eser kaleme almıştır. Bu eserlerden biri de çalışmamıza konu olan, Ebü’l-Berekât en-Nesefî (ö. 710/1310) tarafından Necmeddin en-Nesefî’nin (ö. 537/1142) el-Akaid’inden esinlenilerek yazılan Umdetü’l-Akaid adlı metin kitabına yazılan şerhtir. El-Umde üzerine onlarca şerh yazılmış olmasına rağmen bunlardan sadece Nesefî’nin şerhi olan el-İ’timâd adlı eser meşhur olmuş ve tahkikli bir şekilde gün yüzüne çıkartılmıştır. Ancak el-İ’timâd, metnin bir şerhi olmaktan ziyade daha çok müstakil bir eser olarak yazılmıştır. Niksârî’nin şerhi ise klasik şerh metodu ile kaleme alınmış ve içerisinde Nesefî’nin şerhindeki bazı noktalara eleştiriler barındırmaktadır. Tüm bu sebepler de bizi kelam ilmine bir katkı sağlama amacıyla bu önemli şerhi gün yüzüne çıkarma çalışmasına sürüklemiştir. Bu eser üç farklı nüshadan faydalanılarak tahkik edilmiştir. Nüshaların karşılaştırmasında ve eserin tahkikinde genel olarak akademik kurallar gereği Okan Kadir Yılmaz tarafından hazırlanan İSAM Tahkikli Neşir Kılavuzu’nda bulunan kurallar takip edilmiştir. Yaptığımız bu çalışma toplamda dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde metin ve şerhin sahipleri Muhyiddîn en-Niksârî ve Ebü’l-Berekât en-Nesefî’nin hayatlarına yer verdik. İkinci bölümde ise tahkik ettiğimiz eserin nüshaları hakkında bazı bilgilere ve tahkikte takip ettiğimiz yönteme değindik. Üçüncü bölümde de Şerhü Umdeti’l-Akaid eserinin tahlil ve değerlendirmesini yaptık. Son bölümde ise eserin tahkikli Arapça metnini okuyuculara sunduk.

Başlığı: Muhammed Muhyiddin en-Niksârî'nin 'Şerhü'l-Umde' eserinin tahkiki ve tahlili
Yazar: ENES ERSOY
Türü: Yüksek Lisans
Bolum: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 226
Danışman: PROF. DR. HARUN IŞIK
4 Haziran 2025

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir