İmam Mâtürîdî’ye göre musibetler karşısında insanın konumu
Yeryüzünde varlıklar içinde farklı özelliklerle yaratılan insan, akıl nimeti başta olmak üzere birçok hususta sayısız meziyetlerle donatılmıştır. Allah, insanı yeryüzünde kendisine halife olarak yaratmış, eşref-i mahlûkât kılmış ve ona yaşadığı âlemi imar etmesi için sorumluluklar bahşetmiştir. Kuşkusuz, beşeriyetin en büyük sorumluluğu, Cenâb-ı Allah’a karşı ubûdiyetini yerine getirmektedir. İnsan, kulluğun gereği olarak yaşamı boyunca farklı türden…
Şemsüddîn es-Semerkandî ve el-Envâru’l-İlâhiyye adlı eseri: Tahkik ve tahlili
Kelam ilmi; ortaya çıkışından günümüze dek genel olarak i’tikadî problemler üze-rinde yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda, gününün şartlarına göre kendini yenileyerek, ortaya çıkan güncel i’tikadî problemlere de çözümler üretmeyi amaçlamıştır. Bizler de kendi dö-neminde -müellifin kendi ifadesiyle bir istek ve ihtiyaç dolayısıyla- bu amaçla yazılan Se-merkandî’nin el-Envârü’l-İlâhiyye isimli yazma haldeki kelam eserinin edisyon kritiğini yapmayı konu edindik….
Akaidle ilgili bazı ıstılahların semantik analizi
Allah’ın kullarına verdiği en büyük nimetlerden biri olan vahyin daha iyi anlaşılabilmesi için çeşitli çalışmalar yapılmış ve çeşitli ilim dallarından faydalanılmıştır. Çalışmamız ile dilsel yönüyle zengin olan Arap Dilindeki gerek kelimelerin gerekse kontekstlerin hem ilk manalarını hem de Kur’an-ı Kerim’in nüzulüyle uğradığı değişimi anlamak, vahyin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Bu minvalde semantik alanına…
Mütekaddim dönem Eş’arî kelâmında cevher anlayışı
Atomculuk, kelâm ilminden önce farklı coğrafya ve medeniyetlerde de görülen bir âlem tasavvurudur. Çalışmanın birinci bölümü bu nedenle, kelâm atomculuğunun kaynağı hakkındaki tartışmalar ile en meşhur atomculuk modelleri olan Yunan ve Hint atomcu düşüncelerinin -özellikle- atom hakkındaki görüşlerine ayrılmıştır. Birinci bölümde kelâm atomculuğunun kaynağı ile ilgili kesin bir yargıya ulaşmak yahut bir iddia ortaya koymaktan…
Günümüz Alevilerinin Caferiliğe bakışı: İstanbul Avrupa Yakası örneği
Her dinî grup toplumsal değişimi tecrübe etmektedir. Toplumsal değişimlerle birlikte söz konusu grupların teolojik boyutları da değişmektedir. Değişen sosyo-teolojik boyutlar dinî grupların ayırt edici kimlik yapılarını diğer dinî grupların kimlik yapılarına bazen benzetirken bazen de farklılaştırmaktadır. Alevilik ve Caferilik arasındaki ilişkiler de bu benzerlik ve farklılıklar arasındaki etkileşim zincirinde şekillenmektedir. Araştırma probleminin genel çerçevesini; Aleviliğin…
İmam Mâtürîdî’de nübüvvetin ispatının kelâmi delilleri
İslam’da nübüvvet konusu, Allah’ın varlığı ve birliğinden sonra önemli ikinci konuları arasında yer almaktadır. Çünkü peygamberler ilahi mesajları nübüvvet aracılığıyla insanlara bildirmektedirler. Tarih boyunca her zaman güncelliğini koruyan bir tartışma konusu olan peygamberlik, vahyin ve dinin anlaşılması noktasında da son derece ehemmiyet arz etmektedir. Bu çalışmada 10. ve 11. Yüzyılda yaşamış ve fikirleriyle çağını aşıp…
Makâlât geleneğinde Ebü’l-Kâsım el-Ka’bî ve mezhepler tarihindeki yeri
Ka’bî’nin Kitâbu’l-Makâlât isimli eserini ve onun Mezhepler Tarihindeki yerini konu edinen bu çalışmanın planı Ka’bî’nin Kitâbu’l-Makâlât adlı eserinde gündemine aldığı ve tartışma konusu yaptığı temel meseleler ekseninde oluşturulmuş, kapsamı ve çerçevesi de buna göre belirlenmiştir. Kitâbu’l-Makâlât’ın tamamı okunarak hazırlanan bu çalışmada öncelikle Ka’bî’nin görüşleri tespit edilmiş daha sonra da bu görüşlerin karşılaştırmalı olarak tahlil edilmesi…
Sosyal medya bağımlılığı, dindarlık ve ahlaki bütünlük arasındaki ilişkiler
Bu çalışmanın amacı sosyal medya bağımlılığı, dindarlık ve ahlaki bütünlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi ve değişkenlerin cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum ve gelir düzeyi gibi demografik özellikler tarafından farklılaşıp farklılaşmadığını tespit edilmesidir. Araştırmanın çalışma grubu çeşitli meslek gruplarından 330’u kadın 86’sı erkek olmak üzere toplam 416 yetişkin bireyden oluşmaktadır. Araştırma verileri 2021-2022 yılı Eylül-Aralık ayları içerisinde…
Hatibzâde Muhyiddin Efendi’ye göre kelâmullah ve rü’yetullah meseleleri
Kelâm ve rü’yet konuları Kelâm ilminin teşekkülünden itibaren tartışılagelen konular içerisinde yer almıştır. Allah’ın kelâmı hakkındaki tartışmalar genellikle bu sıfatın keyfiyeti ve hâdis veya ezelî oluşu, kelâm-ı nefsî ve kelâm-ı lafzî ayrımı çerçevesinde cereyan ederken; rü’yet konusunda ise çoğunlukla Allah’ın ahirette veya dünyada görülüp görülmeyeceği, şayet görülecekse bunun keyfiyetinin nasıl olacağı gibi konular etrafında toplanmıştır….
XX.YY Anadolusunda Maturidilik
Ehli Sünnet Kelamının kurucularından Ebu Mansur el-Maturidi, İmam Azam Ebu Hanife’nin görüşlerini sistematik hale getirerek Kelam ilmine yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu alanda birçok önemli eser telif eden Maturidi’nin savaşlar, yağmalar vb. sebeplerle yalnıza iki eseri günümüze ulaşabilmiştir. Uzun yıllar boyuna Ebu Mansur el-Maturidi, belirli sebeplerle ihmal edilmiştir. Fakat onun görüşleri etrafında şekillenen Maturidilik mezhebi…