Yazar: Halil İbrahim Taşdelen

Kelam İlminde Sünnetin Delaleti

Kelam, dinî bilginin kaynaklarından biri olan sünneti, Kur’ân’dan sonraki en önemli kaynak olarak benimsemiştir. Sünnet, Hz. Peygamber’e nispet edilen davranışsal veçhesi sebebiyle, fiilî uygulamaya ilişkin çağrışımlar uyandırmaktadır. Ancak sünnetin kayıt altına alınması, sonraki nesiller için ulaşılabilir bir dinî kaynak olması bakımından önem arz etmiş, bu kayıtlar kelam ilmi için de vazgeçilmez dayanaklardan biri olmuştur. Sünnet…

Bilgi Varlık ve Ahlak -İslam Metafiziğine Yeni Teklifler-

Elinizdeki bu çalışmada günümüz meseleleri bağlamında; varlık, bilgi, iyi ve kötü, hürriyet, Allah’ın hayatımızdaki yeri gibi konular ana eksen olarak işlenmiştir. Müslümanın bugün metafizik yapma imkânı bu yazılarla nispeten örneklendirilmeye çalışılmıştır. Bununla beraber; bu kitaba yeni başlıklar eklemeye ve ortaya koymaya çalıştığımız yorumları ve zihniyeti genişletmeye fazlasıyla ihtiyaç vardır. Bu meseleler üzerine imal-i fikir yapmaya…

Fahreddin er-Râzî’de Bilgi ve Yöntem

Fahreddin er-Râzî, İslam düşüncesindeki geniş bilgi birikimi ve entelektüel derinliği nedeniyle “el-İmâm” olarak tanınan önemli bir düşünürdür. Kelâm, felsefe, fıkıh usûlü, mantık ve tefsir gibi pek çok disiplinde kaleme aldığı eserler, İslam dünyasında derin tartışmalara ve dönüşümlere yol açmıştır. Râzî’nin bu alanlarda ortaya koyduğu çalışmalar, İslam düşüncesinde yöntem, bilgi ve varlık konularında köklü kırılmalar yaratmış;…

Kelâm’ın Teşekkülü -Bilgi, Varlık ve Tanrı-

Kelâmcılar epistemoloji, ontoloji ve teoloji alanlarına ilişkin düşünceyi inşa sürecinde “şeylerin en geneli” olan “mevcut” kavramından hareket etmek suretiyle, mevcut olan ne varsa onu kelâmın araştırma konusu haline getirerek kelâmın ontolojisini oluşturdular. Kuşkusuz varlık araştırmasını yürütmek, insanın varlık araştırmasına yönelik imkân ve sınırlarını tartışmadan gerçekleştirilemezdi. Bu nedenle onlar, “gerçekliğin ne olduğu” sorusuyla doğru orantılı bir…

Gazzali ve Modern Evrim Paradigması

Yazar:  Shoaib Ahmed Malik Tercüme:  Mehmet Bulgen Yayın Yeri:  İstanbul Yayıncı: Albaraka Yayınları Tarih:  2024 Sayfa Sayısı: 416 ISBN:  9786054137657 URL:  https://www.albarakakultur.com/

Mütekaddimîn Dönem Kelâmında Arazlar Meselesi

Elinizdeki bu çalışmada; fiziksel âlemin oluşum ve işleyişinde olduğu gibi metafizik meselelerin anlaşılmasında da önemi haiz bulunan arazların tanımı, kavramsal çerçevesi, temel özellikleri, âlem tasavvurlarındaki yeri ve yaratılışı ispata delil oluş tarzlarına dair yaklaşımlar ele alınmıştır. Fiziksel meselelere dair tartışmaların sonraki dönemlere nispetle daha yoğun ve daha teknik olarak işlenmesi hasebiyle çalışma, mütekad­dimîn dönem kelâmı…

Allah’ın İnsana Dair Fiillerinde Zorunluluk-Keyfilik Çelişkisi -Mu’tezilîler ile Eş’arîler Arasındaki Tartışmaya Metodolojik Bir Eleştiri-

İtikadi mezhepler arasındaki en temel tartışma konularından birisi, insanın dine taalluk eden eylemleri söz konusu olduğunda, ilahi fiillerin gerçekleşmesine esas teşkil eden mananın nasıl tanımlanacağı problemidir. İnsan, dine uygun ameller işlediğinde Allah’ın da bunu destekleyecek fiiller yapması gerektiğine inanan Mu’tezile “zorunluluk” fikrine ulaşırken, gerekçe ne olursa olsun Allah’ın hiçbir şeye mecbur olmadığına inanan Eş’arîler “keyfilik”…

Mu’tezile Ontolojisi Açısından Kabir Hayatının İmkânı

İslâm âlimleri, kabir hayatının varlığı, kabirde lezzet ve acı duyulacağı ve orada sorgu-suâlin gerçekleşeceğine dair naslarda yer alan bilgileri, bu dünyada ölülere ilişkin duyu bilgilerimizle çelişmeyecek şekilde açıklamak üzere farklı teoriler geliştirmişlerdir. Konuyla ilgili tartışmaların merkezinde yer alan kabir hayatının iki önemli özelliği bulunmaktadır: i) ölümün ardından kıyametin kopmasına kadar geçen sürede yaşanması ve ii)…

Sünnî Teolojinin Belâ ve Musibet Anlayışına Eleştirel Bir Yaklaşım

İnsanlık tarih boyunca çeşitli belâ ve musibetlere maruz kalmıştır. Bunun en son örneğini Aralık 2019’da Çin’de ortaya çıkan COVID-19 salgını oluşturmaktadır. Öldürücü vasfıyla insanlığı derin bir korku ve paniğe sevk eden bu salgın karşısında insanlar, ölümün nesnel gerçekliğiyle yüzleşti. Salgına yakalanan, salgın nedeniyle yakınlarını kaybeden, işsiz kalan milyonlarca insan çaresizlik, kaygı ve korku gibi psikolojik…

Kelâmın Nesne Kuramı; Cüveynî’de Cisim, Hareket ve Nedensellik

İslâm düşüncesinin kurucu unsurlarından biri olarak kabul edilen kelâm ilmi, tarihsel olarak Müslümanların inanca dair esaslarını tespit etmenin yanında, gerçeklik algıları ve nesnelere dair kavrayışları üzerinde de önemli etkiler oluşturmuştur. Bu çalışmada, klasik dönem kelâmında geliştirilen cisim, hareket ve nedensellik gibi nesne kuramıyla ilişkili görüşler, ünlü Eşʿariyye kelâmcısı İmâmü’l-Haremeyn el-Cüveynî (ö. 478/1085) örneği üzerinden ele…