Hanbelîliğin Eşarîleşmesi -Hicri IV.-VI. Yüzyılda Bağdat Örneği-
Hanbelî mezhebinin ortaya çıkışı ve gelişimi, büyük ölçüde Mihne olaylarıyla şekillenmiştir. Mihne süreci sonrasında siyasi desteği arkasına alarak varlığını günümüze kadar sürdüren önemli ekoller arasında yer almıştır. Ancak, diğer mezheplerde olduğu gibi, Hanbelî mezhebi de tarihsel süreç içerisinde mezhebî kimliğinde bazı değişimler yaşamıştır. Mezhebin ilk dönemlerinde kelâmî meselelerde katı bir tutum benimseyen Hanbelîler, zamanla toplumsal ve entelektüel…
Hanbelî Geleneği Teşbihden Arındırma Girişimi: Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî’nin İtirazları
Hanbelî gelenek bünyesinde ortaya çıkan akılcı temayüller mezhep içerisinde çeşitli gerilim ve ayrışmaların yaşanmasına neden olmuştur. Bu ayrışmaları en iyi yansıtan hususlardan birisi de haberî sıfatlar konusu etrafındaki tartışmalardır. Gelenek içerisinden bazı alimlerin haberî sıfatlara karşı aşırı isbâtçı tutum sergilemeleri genelde ehl-i hadisin özelde ise Hanbelîlerin teşbihe düşmekle itham edilmesine neden olmuştur. Bu durum mezhep…
Hanbelî Düşüncede Eleştiri Ahlâkı (İbnu’l-Hanbelî Örneği)
İslam düşünce tarihinde beşerî yapılar olarak ortaya çıkmış mezheplerin diğer düşünce ekolleriyle etkileşim halinde olduğu bilinir. Bu minvalde mezhepler diğer yapılara yönelik olarak eleştiri mekanizmasını yoğun bir şekilde kullanmıştır. Mihne sonrası Ahmed b. Hanbel’in (ö. 241/855) karizmasının ciddi bir şekilde artması, talebelerinin onun fikirlerini yazması ve Hallâl’ın (ö. 311/923) bu malzemeyi bir araya getirmesiyle mezhep…