Muvahhidler dönemi (1130-1269) mezhep hareketleri
Bu çalışmada XII. ve XIII. yüzyıllarda Kuzey Afrika ve Endülüs’te siyasî, ekonomik, coğrafi, askerî olarak önemli bir medeniyet inşa eden Muvahhidler’in dînî, itikâdî ve mezhebi görüşleri ele alınmıştır. Bu dönemin banisi, fikir babası olan, yetiştirdiği öğrenciler ve siyasi liderler ile döneme damgasını vuran Berberî lider Muhammed b. Tûmert’in akidevî fikirleri, bu fikirlere dayanan siyasi ve…
Mâtürîdî’de Siyaset Düşüncesi
Siyaset İslam kelamının incelediği konular arasında yer alır. İlk itikadi fırkaların oluşumunda önemli etkisi olan bu mesele, toplumsal sonuçları bakımından önemi yadsınamaz. Bu problem kelam kaynaklarında “imamet” başlığıyla ele alınmış olup, klasik dönemden günümüze önemini korumuştur. Çalışmamızda konuya ilişkin klasik dönem âlimlerinden Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin görüşleri sistematik biçimde takdim edilmiştir. Mâtürîdî’nin siyasete ilişkin görüşleri yönetim…
Ahmedîlik’te Hilafet Eksenli Ayrışmalar
Ahmedîlik, Mirza Gulam Ahmed’i merkeze alan bir dinî anlayış çerçevesinde, hilafette de onun soyu merkezli bir hilafet tasavvuru geliştirmiştir. Süreç içerisinde hilafet müessesesi bir nevi veraset sistemine dönüşmüştür. Bu tasavvur, mezhep içerisinde hem Mirza Gulam Ahmed figürünün güçlenmesine hem de onun soyundan gelen halifelerin yegâne otorite olarak değerlendirilmelerine neden olmuştur. Mirza Gulam Ahmed’in soyunun güçlenmesi…
Sadık Albayrak’ın hayatı, eserleri ve İslamcılık düşüncesi
15 Şubat 1942 doğumlu olan Sadık Albayrak, 1970’lerden 2003 yılına kadar, çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yapmış, 23 telif eser vücuda getirmiş, 10 eserin Osmanlıcadan günümüz Türkçesine sadeleştirmesini yapmış ve şuanda dahi yazın çalışmalarına devam eden önemli bir araştırmacı-yazardır. Albayrak, eserlerinde 31 Mart Vakası, Şeyh Sait İsyanı gibi Osmanlı’nın son döneminde ve Cumhuriyet döneminin başlarında ortaya…
Hilafet’in Hikayesi
Bugüne kadar hilafet hakkında birçok kitap yazılmıştır. Söz konusu kitapların bir kısmında hilafet kurumu ya ideolojik çatışmaların konusu yapılmış ya da kurumla ilgili teorik bilgi verilmekle yetinilmiştir. Kuşkusuz geçmişte yapılan çalışmalarla, kitabımızın konusu arasında benzerlikler olması kaçınılmazdır. Bununla birlikte biz burada halifeliği, İslâm dünyasında ortaya çıkmış önemli bir kurumun tarihini anlatmak üzere ele alacağız. Burada…
Bir Müslüman İslam’da Yönetim Biçimi ve Halifelik’e Nasıl Bakmalı?
“Bir Müslüman Nasıl Bakmalı” serisindeki kitaplar, özellikle gençlerin samimi anlam arayışına belli konular ve meseleler etrafında bir bakış açısı sunma amacıyla hazırlanmıştır. Okuyucuları, İslami hassasiyetler üzerinden düşünmeye ve araştırmaya sevk etmek amacındadır. “Bir Müslüman bu konuya sadece bu şekilde bakmalıdır” şeklinde mutlakçı bir anlayıştan uzaktır. Bu amaçla yayınlanmış olan İslam’da Yönetim Biçimi ve Halifelik’e Nasıl Bakmalı? isimli bu…
Hilâfet
Halife’nin keyfî ve otokratik gücü sadece bir açıdan kısıtlanmıştı. O da her Müslüman gibi, şeriat yani İslam hukukunun hükümlerine tabiydi. Bu sınırlandırma, İslam hukukunun temel olarak (en azından teoride) vahyedilen İlahi Kelâm’dan türemiş olmasından ve insan hayatının her alanıyla ilgili düzenlemeler koyarak Hristiyanlıkta doğan kilise kanunu ile devlet hukuku arasındaki ayırıma izin vermemesinden kaynaklanıyordu. Yazar:…
Molla Halil es-Siirdî’nin İmamet/Hilafet Anlayışı
İslam Tarihi’nin başlangıcından itibaren “İmam”, kendisine uyulan, örnek kabul edilen kişi anlamlarında, cemaate namaz kıldıran kimseler için kullanılmış bir kavram olmuştur. Bunun yanında, zamanla siyasi içerik kazanmış ve “halife” ile eş anlamlı olarak, toplumun başında bulunup onları sevk ve idare eden kimseler için de kullanılmıştır. Molla Halil al-Siirdî, 1750-1843 yılları arasında yaşamış, düşünceleriyle yaşadığı devrin…
Risalet Misyonunun Sürekliliği Söylemi Bağlamında Şia’da İmamet
Hz. Peygamber’in vefatı akabinde vuku bulan hadiselerin ardından ortaya çıkan temel problemlerden birisi hilafet/İmamettir. Ehl-i Sünnet başta olmak üzere Şii olmayan mezhepler, her ne kadar dini anlamda özel önem atfetseler de nihayetinde onu beşerî bir görev/kurum olarak görmektedirler. Oysa İmamiyye Şiası, hilafet ve imamet kavramlarını birbirinden ayırmakta; hilafeti beşerî bir kurum olarak görüp saltanatla özdeşleştirirken…
İlk Dönem Hilâfet Tartışmalarında Abbâsîlerin Konum ve Tutumu (M. 632-750)
Abbâsîler, Abbâs bin Abdülmuttalib’in soyundan gelmektedirler. Peygamberin amcası ve ailenin en önemli ismi olan Hz. Abbâs İslam’ı kabilenin diğer üyelerine kıyasla daha geç bir dönemde kabul etmiştir. Bu durum hilâfet tartışmalarında onları geri planda bırakmıştır. Hz. Abbâs, Hz. Ali’nin halifeliği için gayret göstermiş olmakla birlikte başarılı olamamıştır. Emevîler dönenimde siyasi olaylardan uzak durmaya çalışan Abbâsîler…