Tanrı Kötülüğün Yaratıcısı Değildir
Düşünce tarihinin en önemli konularından biri kötülük sorunudur. Her şeye gücü yeten, her şeyi bilen ve mutlak iyi bir varlığı evrende meydana gelen kötülüklerle uzlaştırmak teistler için her zaman sorun olmuştur. Kötülük konusunun teistler için sorun olmasının iki nedeni vardır. Bunlardan birincisi, “Tanrı her şeyin yaratıcısıdır” önermesindeki “her şey” kelimesine kötülüğün dâhil edilmesidir. Diğeri ise…
Sadreddînzâde Fethullâh Şirvânî’nin Kulların Fiillerine Dair Risâlesi: İnceleme ve Tahkik
Evrenin bilinçli bir fail tarafından tasarlanıp yaratıldığı fikrinin yüzleşmek durumunda olduğu meydan okumalardan biri irade ve özgürlük sorunsalıdır. Problem, insan açısından sorumluluk ile özgürlük arasındaki irtibatın kurulmasına, yaratıcı açısından ise ilahî tasarımda insanın iradeli tercih ve eylemlerine alan açılmasına dair alt tartışmaları içermektedir. Bir taraftan ilahî bilgiye ilahî iradenin ve kudretin eşlik etmesi, diğer taraftan…
Sorumluluk Sürecinde Kader Teolojisi
Eylemlerin sorumluluğunu kabul etmeyip sebebini zaman, uğursuzluk ve kader gibi başka hususlara bağlama çabaları tarihte hep olagelmiştir. Sorumluluğun ön şartı akıl ve özgürlük olduğundan eylemlerini kendi gücü ve yetenekleriyle yapan bir kişi niyet ve iradesinden sorumlu olmaktadır. İnsanların sorumluluğu kabul etme veya reddetme görüşlerini dini metinlere dayandırma çabalarının kader teolojisini oluşturduğu söylenebilir. Sözgelimi Emevî bazı…
Eş’arîlik ve Schopenhauer düşüncesinde irade anlayışı
Tez çalışmasının temel amacı Kelâm ilmindeki irade anlayışı ile Schopenhauer’in irade felsefeni inceleyerek karşılaştırmalı bir analiz yapmaktır. Çalışmada Kelâm düşüncesinde tarihsel olarak ortaya çıkan Kelâmî mezheplerin irade ve irade özgürlüğü düşünceleri literatür taraması yapılarak incelenmiştir. Kelâmî yaklaşımlar temelde üç farklı kategoride irade konusunu tartışmışlardır. Birinci yaklaşıma göre insanın özgür iradesi yoktur. İnsan ancak Allah’ın dilemesi…
Kelam İlmi Açısından İrtidat Konusunun Değerlendirilmesi
İrtidat konusu ve mürtedle ilgili hükümler zaman zaman gündeme gelmekte ve farklı açılardan ele alınmaktadır. Konunun yargı ve ceza boyutu öne çıktığı için İslam hukuku tarafından öncelikle ele alınması anlaşılır olmakla beraber, diğer ilmî disiplinler tarafından da değerlendirilmesi, inanç ve tasavvur boyutuyla kapsamlı ve çok boyutlu bir yaklaşımla ele alınması da önemlidir. İnsanın dünya ve…