Sünnî Teolojinin Belâ ve Musibet Anlayışına Eleştirel Bir Yaklaşım
İnsanlık tarih boyunca çeşitli belâ ve musibetlere maruz kalmıştır. Bunun en son örneğini Aralık 2019’da Çin’de ortaya çıkan COVID-19 salgını oluşturmaktadır. Öldürücü vasfıyla insanlığı derin bir korku ve paniğe sevk eden bu salgın karşısında insanlar, ölümün nesnel gerçekliğiyle yüzleşti. Salgına yakalanan, salgın nedeniyle yakınlarını kaybeden, işsiz kalan milyonlarca insan çaresizlik, kaygı ve korku gibi psikolojik…
Alevîlik Bektâşîlik Hakkında Tartışmalı Kavramlar
Araştırmada Alevîlik konusunda dikkat çeken tartışmalı kavramları ele almaya çalıştık. Yıllardır çeşitli makale ve çalışmalarda tartışmalı kavramların artış gösterdiği dikkatimizi çekmiştir. Özellikle heterodoksi, ortodoksi, senkretizm vb. başlıca kavramların Alevilik çalışmalarında temel tartışma ekseni olarak öne çıktığı görülmüştür. Ancak bu kavramların ne olduğu bilinmeden “Alevilik bir heterodoksidir, Alevilik bir senkretizmdir” şeklinde sloganlaşma eğilimiyle kurulan cümleler Aleviliği…
İbn Hazm’a Göre Keramet ve Mahiyeti
Müslümanlar peygamberlerin varlığını ve mûcizelerin vuku bulduğunu bir iman esası olarak kabul ederler. Salih ya da velî kimselerden kerametlerin zuhur edip etmeyeceği hususu ise tartışmalıdır. Yüce Allah’ın salih kullarına kalp huzuru, imanda sebat ve bağışlanma müjdesi şeklinde lütufta bulunması tarzındaki manevî kerametin varlığını bütün İslâm âlimleri kabul etmiştir. Ancak ölüleri diriltmek, nesnelerin mahiyetini değiştirmek, cansız…
Abdulkahir el-Bağdadi’nin Tefsîru’l-Esmâ ve’s-Sıfât adlı eserinin tahkiki ve değerlendirmesi
İslam düşüncesinde ilâhî sıfatlar meselesi geçmişten günümüze canlılığını koruyarak aktarılmış önemli bir problemdir. Bu konuyla ilgili birçok âlim eser yazarak alana katkıda bulunmuştur. Bunlardan biri de Eş’ari geleneğe mensup olan Abdülkâhir el-Bağdâdî’dir. Bağdâdî, kelamda Eş’arî geleneğin erken dönem temsilcilerindendir. Onun görüşleri Eş’arî ekolünü tanımak isteyenler için önemli bir başvuru kaynağıdır. Bağdâdî’nin Tefsîrü’l-Esmâi ve’s-Sıfât adlı kitabı…
XX.YY Anadolusunda Maturidilik
Ehli Sünnet Kelamının kurucularından Ebu Mansur el-Maturidi, İmam Azam Ebu Hanife’nin görüşlerini sistematik hale getirerek Kelam ilmine yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu alanda birçok önemli eser telif eden Maturidi’nin savaşlar, yağmalar vb. sebeplerle yalnıza iki eseri günümüze ulaşabilmiştir. Uzun yıllar boyuna Ebu Mansur el-Maturidi, belirli sebeplerle ihmal edilmiştir. Fakat onun görüşleri etrafında şekillenen Maturidilik mezhebi…
İmamiyye Şia’sına göre imamet
Bazı alanlarda yapılan çalışmalar, eksik veya yanlış olduğu için ihtiyaca cevap vermemesi bakımından yeniden ele alınması gerekebiliyor. Bunun farklı sebepleri vardır: Araştırılan konu herhangi bir mezhebin hassas konusu ise aynı hassasiyeti korumaya çalışarak doğru bir şekilde araştırılmalı ve açıklanmalıdır. Ayrıca, bir mezhebin görüşü ele alındığında farklı mezheplerin kaynaklarına da müracaat edilmeli ve taassuptan uzak bir…
Said Nursi’nin risalelerinde nübüvvet anlayışı
Peygamberler, bütün varlıklar arasından seçilen insan türünün en seçkin şahsiyetleridir. Zira onlar, kâinatın mutlak sahibi olan Allah tarafından, beşerin iki cihan mutluluğuna ulaştırılması için vazifeli tayin edilmişlerdir. Bu özellikleri onları, insanlık tarihi için vazgeçilmez kılmıştır. Çünkü insanlık, tarihindeki maddi ve manevi bütün gelişme ve ilerlemeleri, nübüvvet müessesesinin getirdiği hakikatlerle şekillendirmiştir. Nübüvvetin, bu özellikleri göz önünde…
Bilim ve Din Birliktelikleri
Bir kitaba gösterilecek saygı onu anlamaya çalışmakla başlar. Herhangi bir metne, burada Kur’an’a, saygı duymadan onu anlayamaz, Kur’an’ı anlamadan da ona saygı duyamazsınız. Kur’an’a saygı göstermek isteyenin de, bu dünya ile ilgili Müslüman hidayetini anlamak isteyenin de yolu Kur’an’ı doğru okumak, anlamak ve anlamlandırmaktan geçmektedir. Allah’ın esirgeme ve zenginliği, ona inanan ve tövbe eden kullar…
Gayr Kavramının Dilsel ve Istılahî Anlamları ve Klasik Kelâmın İlâhî Sıfatlar Anlayışına Etkileri
Klasik Sünnî kelâmın sıfatların ‘ne Tanrı’nın aynı ne de Tanrı’dan ayrı’ olduğunu iddia eden ilâhî sıfatlar teorisi, üçüncü halin imkansızlığı yasasının inkarı anlamına gelecek şekilde yorumlanmıştır. Nitekim bu iddiada olan yazarlar, böyle bir teoriyi dışarıda bırakacak şekilde yeni bir kelâm inşa etme iddiasındadır. Yazar, böyle bir iddiayı kendinde anlamsız görmekle birlikte, klasik kelâm nazariyesinde de…
Fahreddîn el-Râzî’nin Te’vîl Teorisi Açısından Metafizik Yakîn Anlayışı
Bu makale Fahreddin el-Râzî’nin metafizik yakîn anlayışını te’vîl teorisi açısından incelerken, onun metafizik yakîne ulaşma hususundaki optimistik tutumunu da ortaya çıkarmaktadır. Kuşkucuların lideri (şeyhü’l-müşekkikîn) olarak da bilinen Râzî’nin, kendisinden önceki felsefe ve kelam geleneklerini etraflıca kritik ederken yeni ve özgün bir anlayış ortaya koyup koymadığı tartışılmış, eleştirel düşüncesi kendisinden sonraki düşünürlerce tenkit edilmiş ve bu…