Materyalizmin din tasavvuruna karşı yeni ilm-i kelâmda din savunusu
Materyalizm, 18. yüzyıldan itibaren özellikle batı coğrafyasında kilisenin de baskıcı tutumuna bir başkaldırı olarak yayılmaya başlayan, maddeyi ve gözle görülen dünyayı esas alarak her şeyin maddeden ibaret olduğunu, maddeden bağımsız fizik ötesi bir alanın, yani metafiziksel öğelerin bulunmadığını, hayatta olup biten her şeyin sadece maddî sebeplerle açıklanabileceğini ifade eden, böylelikle de tabiat üstü bir gücün,…
Fizikten Metafiziğe Tanrı’nın Varlığının İspatı İbn Sînâ ve İbn Miskeveyh’te Hareket Delili
Bu makalede Tanrı’nın varlığının delillerinden en eski delil olan hareket delilini islam düşüncesinin en önemli filozflarından olan İbn Sînâ ve İbn Miskeveyh’i esas alarak inclemeye çalıştık. Ancak hareket delili en eski delil olması hasebiyle öncelikli olarak giriş kısmında Platon ve Aristoteles’in hareket delili ile ilgili düşünclerine yer verdik. Herakleitos’tan Aristoteles’e kadar fiziğin temel konusu hareket…
Şemseddin Semerkandî’nin Bilgi Teorisi
Türkistan’ın seçkin âlimlerinden olan Şemseddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî es-Semerkandî (ö. 702/1303) Mâtürîdî okulunda yetişen, metafizik âlemle ilgili felsefe, kelâm ve dinlerin yaklaşımlarını değerlendirebilecek boyutta bilgi birikimine sahip biridir. O, bilgi teorisinde de bu niteliğini yansıtmış, bilgi kuramını oluştururken, konuyla bağlantılı farklı yaklaşımları değerlendirmiş ve kendi bilgi birikimi doğrultusunda en isabetli olarak gördüğünü seçmiş veya…
Aklın İmkânı ve Sınırı: Fahreddin Râzî’ye Göre Genel ve Özel Metafizik Bilginin İmkânı
Bu makalede Râzî’nin metafizik bilginin imkânı hakkındaki görüşleri incelendi. Öncelikle Râzî’nin metafizik bilinenleri, zat ve varlık, genel (icmâlî) ve ayrıntılı (tafsîlî) bilinenler şeklinde bölümlemesi betimlendi. Râzî’nin genel metafizik bilgiyi mümkün gördüğü birkaç başlık altında incelendi. Bu başlıklar altında varlık kümesinin duyulur âlemden daha geniş olduğu, teorik düşüncenin metafizik bilgi verdiği, nazarî delillerin bir yaratıcının varlığı…