Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’den Nûreddin es-Sâbûnî’ye Peygamberlik Anlayışı
Peygamberlik meselesi, İslam inancının temel esaslarından biridir. Peygamberlik kurumunun gerekliliğinin izah edilmesi ve bu kuruma yönelik eleştirilerin yanıtlanması, nübüvvet inancının sağlam bir temele oturtulması açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Mâtürîdî kelâm ekolünün kurucusu Ebû Mansûr el-Mâtürîdî (öl. 333/944) ile bu ekolün önemli temsilcilerinden Nûreddin es-Sâbûnî’nin (öl. 580/1184) nübüvvet anlayışlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmaktadır….
Mu’tezile’nin Nübüvvet Savunması
Berâhime ve Sümeniyye nübüvvete bazı açılardan itirazda bulunan iki akımdır. Bunların menşei hakkında ihtilaf bulunsa da çoğunluğa göre her ikisi de Hint kökenlidir. Öte yandan İbnü’r-Râvendî, onun üstadı Ebû Îsâ el-Verrâk ve “Arapların Galen”i olarak anılan Ebû Bekir er-Râzî gibi şahıslar da nübüvvete çeşitli açılardan itirazda bulunmuştur. Mu‘tezile’den Câhız ve Kādî Abdülcebbâr gibi mütekellimler, kendi…
Akaidle ilgili bazı ıstılahların semantik analizi
Allah’ın kullarına verdiği en büyük nimetlerden biri olan vahyin daha iyi anlaşılabilmesi için çeşitli çalışmalar yapılmış ve çeşitli ilim dallarından faydalanılmıştır. Çalışmamız ile dilsel yönüyle zengin olan Arap Dilindeki gerek kelimelerin gerekse kontekstlerin hem ilk manalarını hem de Kur’an-ı Kerim’in nüzulüyle uğradığı değişimi anlamak, vahyin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Bu minvalde semantik alanına…
Said Nursi’nin risalelerinde nübüvvet anlayışı
Peygamberler, bütün varlıklar arasından seçilen insan türünün en seçkin şahsiyetleridir. Zira onlar, kâinatın mutlak sahibi olan Allah tarafından, beşerin iki cihan mutluluğuna ulaştırılması için vazifeli tayin edilmişlerdir. Bu özellikleri onları, insanlık tarihi için vazgeçilmez kılmıştır. Çünkü insanlık, tarihindeki maddi ve manevi bütün gelişme ve ilerlemeleri, nübüvvet müessesesinin getirdiği hakikatlerle şekillendirmiştir. Nübüvvetin, bu özellikleri göz önünde…
Gazzâlî’nin düşünce sisteminde nübüvvet
Gazzâlî’nin gerek nübüvvet konusundaki özgün yaklaşımları gerekse nübüvvetle ilgili meselelerin eserlerindeki yaygınlığı göz önünde bulundurulduğunda onun nübüvvet konusuna verdiği önem açıkça görülür. Daha önce farklı çalışmalar Gazzâlî’nin nübüvvete dair fikirlerini betimleyici bir şekilde veya felsefenin doğrudan bu konudaki etkisi bakımından ele almıştır. Bu tezde ise Gazzâlî’nin düşüncelerinin bütünü dikkate alındığında onun nübüvvete dair fikirlerinin nasıl…
İbn Hazm’a Göre Delâilü’n-Nübüvve Bağlamında Mucizenin Konumu
Kelâm ekolleri genel olarak mûcize meselesini, mûcizenin tanımı, şartları, gerçekleşme biçimleri ve nübüvvete delil oluşturmadaki konumu bakımından incelemeye tabi tutarlar. Biz bu çalışmada kelâm ekollerinin mûcize konusuna yaklaşımlarını kısaca ele alarak aktardık. İbn Hazm’ın da bu konudaki görüşünü ve kabul ettiği şartları ortaya koyduk. Mûcize konusu kelâmî ekollerin karakteristik farklılıklarının çok etki etmediği bir konudur…
Mu‘cizenin İmkân ve Delâleti: Bâkıllânî Örneği
Bu makalede Bâkıllânî’nin (ö. 403/1013) mu‘cize konusunu temellendirmesi ele alınmıştır. Bilindiği gibi mu‘cize, kelâm ilminde nübüvvetin ispatı ile ilgili olarak ilk akla gelen yöntemdir. Mu‘cize ile desteklenen peygamberin haberi bu sayede âhâd haber olmaktan çıkar ve mütevatir derecesine yükselir. Eş‘arî sistem içerisinde mu‘cize konusunu ilk defa ele alıp detaylı bir şekilde inceleyen ve mu‘cize hakkında…
Nebî ve Resul Kavramlarının İçeriklendirilmesi -Sünnî ve Mu’tezilî Yaklaşımlar Bağlamında Bir Değerlendirme-
Nebî ve resul kavramları özellikle sünnî kelam kaynaklarında, ifade ettikleri mananın daha genel veya daha özel olması yönüyle değerlendirilmiştir. Nebî ve resul kavramlarına ilişkin bu değerlendirme modern dönem kelam eserlerinde de devam ettirilmektedir. Ancak kelamcıların, problematik düzeyde ela aldıkları her konuda olduğu gibi nübüvvet konusunda da bir usule, geleneğe ya da yaklaşıma önemli ölçüde bağlı…
Bir Mûcize Örneği Olarak Hz. Peygamber’in İnsanları Dönüştürme Kabiliyeti
Kelâm âlimleri “mûcize” kavramını iki farklı şekilde tarif etmişlerdir. Bunlardan ilkinde mûcize “Peygamber olduğunu ileri süren kimsenin elinde, onun doğruluğunu kanıtlamak için meydana gelen hârikulâde olay” şeklinde tanımlanmıştır. İkinci tarife göre ise mûcize: “Peygamberlik iddia eden bir zâtın elinde, inkârcılara meydan okuduğu bir sırada, kendisini doğrular mâhiyette, başkalarının benzerini yapamadıkları, Allah tarafından yaratılan, olağanüstü olay”lara…
Vahyin Bilimsel Temellendirme İmkânı
Müslüman düşüncesinde nübüvvet ve dinin diğer alanları ile ilgili klasik söylemler 19. ve 20. yüzyıllarda Batı kaynaklı felsefi düşüncelerin baskısı sebebiyle yeni bir söylemle dillendirilmeye başlanmıştır. Batı’nın pozitif bakış açısıyla İslam’a ve özelde nübüvvetle ilgili konulara yönelttiği eleştiri ve saldırıları karşısında yakın dönemdeki alimler nübüvvetin gerekliliğini ve nübüvvete duyulan ihtiyacı akli yönden ispatlamaya çalışmışlardır. Müslüman…