Kelâm Düşüncesinde Antropomorfik Tanrı Tasavvurları
Kur’ân’ın ulûhiyyet konusunda üzerinde durduğu en önemli mesele şüphesiz tevhîd akidesi olmuştur. Kur’ân ilk muhataplarının zihninde bu doğrultuda bir Tanrı tasavvuru inşa ederken, ilgili ayetlerin anlaşılmasında herhangi bir sorun yaşanmamıştır. Ancak İslâm düşüncesinin fetihlerle birlikte kadim kültür ve medeniyetlerle karşılaşması sonucunda dinî metinler birbirinden farklı bakış açılarıyla muhatap olmuştur. Bir tarafta dinî metinlerde geçen ve…
İmamiyye Şia’sına göre imamet
Bazı alanlarda yapılan çalışmalar, eksik veya yanlış olduğu için ihtiyaca cevap vermemesi bakımından yeniden ele alınması gerekebiliyor. Bunun farklı sebepleri vardır: Araştırılan konu herhangi bir mezhebin hassas konusu ise aynı hassasiyeti korumaya çalışarak doğru bir şekilde araştırılmalı ve açıklanmalıdır. Ayrıca, bir mezhebin görüşü ele alındığında farklı mezheplerin kaynaklarına da müracaat edilmeli ve taassuptan uzak bir…
Muhammed el-Bâkır ve İmâmiyye’deki yeri
Günümüzde yaşayan en büyük Şiî fırka, İmâmmiyye Şîa’sıdır. İmâmiyye, Hz. Muhammed (s.a.v) den sonra Hz. Ali ile başlayan ve onun soyundan gelen on iki imamın sırasıyla Hz. Peygamber’in dinî ve siyasî temsilcileri olduğunu iddia ederek ortaya çıkmış Şiî bir fırkadır. İmâmiyye, bu iddialarına dinî metinleri ve imamların bu metinlerle ilgili yaptıkları açıklamaları referans göstermektedir. İmamiyye’nin…
Şîa/İmâmiyye’de Mehdî İnancının Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Ehl-i Sünnet Mehdilik Anlayışıyla İlişkisi
Bu çalışmada Ehl-i sünnet ile Şîa arasında temel ihtilaflardan birisi olan Mehdîlik konusu, Şîa/İmâmiyye’nin gelişen ve değişen görüşleri temelinde incelenmiştir. Şîa/İmâmiyye’nin imâmet merkezli Mehdîlik anlayışının tam olarak aydınlığa kavuşturulması için bazı yerlerde Ehl-i sünnet’in Mehdîlik anlayışına da temas edilmiştir. Ehl-i sünnet’te Şîa’da olduğu gibi Mehdîlik temel itikadî bir mesele görülmemekle birlikte özellikle Şîa’nın görüşlerini tenkit…
‘Yevm-i ʻÂşûrâda Şîʻîlerin İcrâ-yı Âyîni’ Adlı Risâlenin Tahlil ve Transkripsiyonu
Meçhul bir müellif tarafından “Yevm-i ʻÂşûrâda Şîʻîlerin İcrâ-yı Âyîni” adıyla yazılarak bir asır evvel İstanbul’da neşredilen risâle, Şîîlik ve İslâm Mezhepleri Tarihi alanında bir vesika hükmündedir. Tahlil ve neşrini yaptığımız risâleye verilen isim, Şîî mezhebi mensuplarının âşûrâ gününde yaptıkları dinî törenlerin nasıl icrâ edildiğinin anlatıldığını çağrıştırmaktadır. Ancak risâlede, âşûrâ âyinlerinin nasıl yapıldığı değil, Şîîlik için…
Şeyh Müfîd’in Kozmoloji Anlayışı
Dakîku’l-kelâm konuları altında ele alınan âlem ile ilgili konular kelâm ilminin önemli bölümlerinden birini oluşturmaktadır. Âlem ve onu oluşturan temel öğelerini ele alan kelâmcılar bu alanda kelâm kozmolojisinin oluşmasına katkı sağlamışlardır. Kelâm kozmolojisinde cevher, araz, cisim, boşluk, illiyet, mekân ve hareket gibi başlıklar ele alınarak Tanrı-evren ilişkisi anlaşılmaya çalışılmaktadır. Felsefe ve Hint kaynaklı kaynaklardan önemli…
Şîa’da Kur’an tarihi ve Kur’an ilimleri -Muhammed Hâdî Ma’rifet örneği-
Ulûmü’l-Kur’ân, Kur’an vahyinin hem tarihsel serüveni hem de tefsiri açısından önemli birçok meseleyi içerisine alan bir üst kavramdır. Kur’an ilimleri meseleleri her ne kadar tefsir eserlerinde belli ölçüde ele alınmış olsa da bu sahaya tahsis edilmiş eserlerin söz konusu meseleleri çok daha detaylı ve bütüncül bir şekilde ele aldığı açıktır. Bu çalışma Ehl-i sünnet’in ardından…
Şia tefsirinde haberi sıfatları yorumlama yöntemleri
İslam tarihi boyunca ihtilaflar her zaman var olagelmiştir. Bu ihtilafların sosyal ve siyasi sebepleri olmakla birlikte dinî sebepler ağır basmaktadır. Dinî sebeple meydana gelen ihtilaflar ise genel anlamda nassları yorumlama noktasındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Müteşabih âyetler anlaşılması ve yorumlanması noktasında ihtilaf edilen nasslardandır. Bizim de tezimizde ele aldığımız haberî sıfatlar konusu ise genel olarak müteşabih âyetler…
Erken Dönem İmâmiyye Şîası’nda Gaybetin Temelleri, Toplum ve Rivayetlerdeki Yansımaları
Toplumda lidere yönelik gösterilen sevgi, muhabbet ve bağlılık, onun müntesipleri tarafından kurtarıcı olduğu düşüncesine sebep olabilmektedir. Liderin ölümüyle bu durumu kabullenemeyen müntesipler; onun ölmediğini, geri döneceğini ve onlara vaadedilen adalet, huzur ve refahı getireceğine inanabilmektedirler. Liderin ölümü sonrası ileri sürülen iddiaların başında muhtemelen gaybet inancı gelmektedir. Kökeni İslam öncesi muhtelif din ve inançlarda görülen gaybet…
Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi’nin Tarih-i İslam Kitabında Şiilik
Siyasî ihtirasların etkisinde kalan tarihçilerin büyük bir kısmı maalesef İslam Tarihi’ni objektif bir şekilde değerlendirememişlerdir. Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi Bey, siyasî ihtirasların etkisinde kalan tarihçilerin, zahiri vazifeler, batıni faziletler, ahlak, irfan ve içtimaî vaziyet gibi birbirinden ayrı değerlendirilmesi gereken bahisleri birbirleriyle karıştırdıklarını belirtmiş ve Tarih-i İslam isimli eserinde, bu minvalde gelişen tarih kültürünün İslam toplumlarını…
- 1
- 2