Seyyid Kutub’un İman Düşüncesi
İman ile amel arasındaki ilişki kelâm ilminin önemli konularından birini teşkil etmektedir. İslâm tarihinin hicrî II. yüzyılına kadar uzanan bu problem, amelin imandan bir cüz olup olmadığı yönünde ortaya çıkmıştır. Tarihsel olarak bu kadar eski bir dönemde ortaya çıkmakla birlikte bu konu, İslâm tarihinin hemen her döneminde tartışılarak günümüze kadar gelmiştir. Bu tartışmaların kahir ekseriyetini…
Ebü’l-Hasan el-Eş’arî’nin Kelâm Sisteminde İnsan Fiilleri
Ebü’l-Hasan el-Eş’arî Sünni kelâm’ın kurucu isimlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. İlmi ve entelektüel serüveni oldukça dikkat çekmektedir. Orta yaşlarına kadar Mu’tezile geleneği içinde yer alırken önemli bir fikri değişim yaşayarak ehl-i hadisin ve daha sonra kurumsal yapısını kazanan Sünni kelâmın önemli temsilcisi olmuştur. Bu bakımdan Eş’arî ve onun kelâm sistemi iyi anlaşılmadan sünni paradigmayı doğru…
Mehmed Âkif’in Düşüncesinde Bazı Teolojik Konular
Osmanlı’nın son dönemleriye genç Türkiye’nin kuruluş yıllarında yaşayan Mehmed Akif çağdaş bir Türk-İslam düşünürüdür. Akif inançları doğrultusunda ve ilmi gerçeklere dayanarak kendisi, çevresi, milleti ve İslam alemiyle ilgili bir çok probleme sistemli bir şekilde çözümler getirmeye çabalamıştır. Klasik manada medrese eğitimi almamıştır ancak kendisini gayet iyi şekilde yetiştirebilmiştir. Nitekim Kur’ân’ın meâli yazımı sürecinde kendisine teklifin…
Naslar ve İnsan Fıtratı Bakımından Teklif-i Mâlâ-Yutâk’ın Konumu
Allah’ın insana güç ve imkânını aşan sorumluluklar yüklemesinin caiz olup olmadığı tartışılagelen kelâmî meselelerdendir. Fiillerinde insana tam bir özgürlük ve tercih hakkı tanıyan Mu‘tezile, bu anlayış doğrultusunda teklif-i mâ lâ-yutâk’ı/güç yetirilemeyen ilâhî teklifi zulüm diye nitelemiştir. Allah’ın zulüm gibi kabîh şeyler yapmasının O’nun adalet sıfatıyla bağdaşmadığından hareketle güç yetirilemeyen ilâhî teklifi caiz görmemiştir. Allah’ın sonsuz…
Günah kavramı bağlamında bireysellik
Günah insan hayatında yer alan önemli unsurlardan biridir. Bu fiilden doğan sorumluluk ise insanı meşgul eden diğer bir meseledir. Sorumluluğun sadece günah sahibini etkileyeceği yönünde görüşler olduğu gibi, bu sorumluluğun başkalarına sirayet ettiği yönünde görüşler de mevcuttur.Günahın sorumluluğu bu çalışmada Kur’ân, insan, toplum ve epigenetik açısından ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada kavramlar baz alınarak öncelikle…
Kur’an’ın Birey Vurgusu
Donatıldığı yetiler itibariyle “ahsen-i takvîm” olarak nitelendirilen insan, âlemdeki varlıklar içinde ayrı bir değere ve öneme sahiptir. İnsana verilen akıl, irade, kudret vb. yetiler onun sorumluluğunun da temel sebebidir. Zira Allah, insandan hayatı boyunca varlığınıgerçekleştirmesi yoluyla gerçek ve etkin bir özne olmasını istemektedir. İslam dini, insanın sahip olduğu bu gerçekliğe uygun olarak bireyi ve bireyselliği,…
İslam Düşüncesinde İnsan Fiilleri: Farklı Söylemler Ortak Amaçlar
İnsan fiilleri konusu, ilk dönemlerden itibaren kelâm ilminin tartışmalı konuları arasında yer almıştır. İlâhî sıfatlardan kaza ve kadere, hüsün kubuh meselesinden aklın sınırlarına, imkânsız şeylerle sorumluluktan akla dayalı sorumluluğa, cevher araz bahislerinden nedenselliğe, kudret kavramının analizinden ahlâkî davranışların kaynağına kadar birçok mesele ile doğrudan ya da dolaylı olarak irtibatlı olan insan fiilleri konusu etrafında İslam…