Fahreddin Er-Râzî’de teorik bilginin kesinliği problemi
Bu çalışmada Fahreddin er-Râzî’nin teorik bilgide kesinliğe ulaşmanın imkânı ve yöntemi hakkındaki görüşleri incelenmeye çalışılmıştır. Buna bağlı olarak birinci bölümde Fahreddin er-Râzî’nin eserlerinde uyguladığı eleştirel yöntem ve bilgi teorisi hakkında genel bir çerçeve çizilmiştir. Ardından kelâm ilminin temel yöntemi olan nazar ve istidlâle şüpheci grupların yönelttiği eleştiriler ve Fahreddin er-Râzî’nin bu eleştirilere verdiği cevaplar serimlenmiştir….
Şemseddin es-Semerkandî’de Bilginin Tanımı Problemi
Bilginin tanımı problemi kelâm ve felsefe geleneklerinde tartışılmış, özel-likle mantık tanım teorisinin kelâm disiplinine dâhil olması ile birlikte müte-kaddimûn döneminde ortaya konan tarifler sonraki dönem düşünürler tara-fından tenkit edilmiştir. Temelde bilginin zarûrî mi yoksa kesbî mi olduğu sorunu etrafında şekillenen bu tartışmaya dâhil olan Şemseddin es-Semerkandî (ö. 722/1322), gerek İbn Sînâ’nın el-İşârât ve’t-tenbîhât’ına yazdığı şerhte…
Zeydî-Muʿtezilî Düşüncede Terimler: İbn Şervîn’in Ḥaḳāʾiḳu’l-eşyâʾ Risâlesinin Tahkiki ve Tercümesi
Erken dönemlere dayanan Zeydî-Muʿtezilî etkileşimi, Büveyhî veziri Sâhib b. Abbâd’ın Kādî Abdülcebbâr’ı Rey’e davet etmesi ve burada Hazar Zeydîleri’nden birçok âlimin Kādî’den ders alması üzerine artmıştır. Kādî Abdülcebbâr’ın öğrencileri arasında zikredilen ve Zeydî-Muʿtezilî düşünürlerden kabul edilen İbn Şervîn de bu isimlerden bir tanesidir. Kelâm ve fıkıh alanında telifâtı bulunan İbn Şervîn’in eserleri, Hazar sınırları içerisinde…
Tanımlama Sorunsalı Bakımından Deizm Kavramına Kritik Bakış
Mantık ilminde, “tanımlanamazlar” olarak ifade edilenleri paranteze alarak her şeyin, bu arada her kavramın bir tanımının söz konusu olduğunu ifade etmek mümkündür. Tanımın, gözetilmesi gereken kuralları vardır ve tanımlamada bulunan kimsenin bunlara riayet etmesi elzemdir. Aksi taktirde, eksik yahut yanlış tanımlamalardan dolayı, kavramlar ya müphem ve anlaşılmaz olur ya da yanlış anlatımlara ve yanlış anlamalara…
Bir Bilgi Tanımının Eleştirisi: Devvânî’nin Risâle fî Ta‘rîfi’l-‘İlm Bağlamında
Bu çalışmada, Celâleddîn ed-Devvânî’nin (öl. 908/1502) Risâle fî ta‘rîfi’l-‘ilm isimli risalesi tahlil edilmektedir. Risalede müteahhir dönem kimi kelamcıların benimsediği bir bilgi tanımı eleştirilmektedir. Araştırması yapılan bilgi tanımının üç bileşeni bulunmaktadır: Sıfat, temyiz ve çelişiğe ihtimali olmamak. Bilgi kategori olarak bir sıfattır. Bu sıfat ile temyiz elde edilir. Sonuç bilgidir ve bu bilginin çelişiğine ihtimali olmamalıdır….