11/17. Asırda Bir Şiî Alimin Tasavvuf, Felsefe ve Tıp Hakkında Fetvaları Muhammed Tâhir Kummî: Risâle-i Suʾâl u Cevâb -Neşir ve Tahlil-
Bu çalışmada 11/17. asrın meşhur tasavvuf ve felsefe muhaliflerinden Muhammed Tâhir Kummî’nin (öl. 1098/1687) bildiğimiz kadarıyla İran kütüphanelerinde tek nüshası bulunan; tasavvuf, felsefe ve tıp gibi konularda verdiği fetvaları ihtiva eden Risâle-i Suʾâl u Cevâb isimli risalesinin neşri sunulacak ve söz konusu risale ile ilgili kısa bir değerlendirme yapılacaktır. Kum şehrinin şeyhülislâmı olan Muhammed Tâhir…
Nizarî İsmâilîlerinde Takiyye, Meşruiyet ve Tasavvuf İlişkisi Üzerine Değerlendirme
1090-1257 yılları arasında Rûdbar, Kûhistan, Deylem ve Suriye coğrafyasında yapılanarak Alamût merkezli otonom bir yapı kuran Nizarî İsmâilîleri takiyye yöntemini çok sıkı bir şekilde uygulayan hareketlerden biri oldu. Sünnî yada Sünnî dışı tüm otoritelere karşı uyguladıkları bu yöntem gerek kendi içlerinde gerekse dışarıya karşı can, mal, doktrin ve geleneklerini korunma yöntemi olarak kullanıldı. Aynı zamanda…
İngiltere’de Selefilik Hareketine Sufi Gelenekçi Akımların Karşı Duruşu
İngiltere’deki azınlık topluluklar arasında en fazla nüfusa sahip olan Müslüman toplumun kendi içinde mezhebi unsurların etkin olduğu bir gerçekliktir. Son çeyrek yüzyılda özellikle küresel çapta adından sıklıkla bahsettiren Selefilik hareketinin İngiltere’de yaşayan Müslümanlar üzerine etki ettiği bilinmektedir. Temel hedefleri arasında inanç ve ibadetler açısından standart bir Müslüman yapısı oluşturmak isteyen Selefilik hareketi, özellikle İngiltere’de dünyaya…
Fahreddin Er-Râzî’nin Kelam-Felsefe ve Tasavvuf Arasındaki Düşünsel Gelgitleri
Nevi şahsına münhasır bir düşünür olan Fahreddin er- Râzî, disiplinler arası özgün düşünceleri ile ön plana çıkmıştır. O, öğrenmeyi transkripsiyon bir gereklilik olarak görmüş, keyfiyet ve kemiyetine bakmaksızın birçok alanda eser telif etmiştir. Râzî’nin en fazla iştigal ettiği disiplinlerin başında kelam, felsefe ve tasavvuf gelmektedir. Kelam yaparken felsefî bahisleri araştırmış meramını anlatmak için de tasavvuf…
Müellifi Meçhûl Bir İkrârnâme Risâlesinden Hareketle Bektâşîlikte İkrâr Geleneği
İslâm tarihinde tasavvuf düşüncesi, hicretin 6. asrında tarikatlar biçiminde teşekkül etmiştir. Genelde kurucusu ya da kurucu kabul edilen şahısların ismine nispet edilen, Kâdirîlik, Nakşibendîlik, Kübrevîlik, Bayramîlik, Halvetîlik ve Bektâşîlik gibi isimlerle anılan pek çok tarikat doğmuştur. Bu tarikatlardan biri olan Bektâşîlik, Hacı Bektâş-ı Velî’ye nispet edilir. Osmanlı Devleti’nde padişaha bağlı piyade askerlerin birliği durumundaki Yeniçeri…
Mevlânâ Teolojisinden Psiko-Kelam İçerikli Semantik Analizler
Elinizdeki eserde; Mevlânâ’nın itikadî görüşleri üzerinde durulmuş, Mâtürîdiyye, Eş‘ariyye ve Mu‘tezile mezheplerinin görüşleriyle mukayeseler yapılmıştır. Araştırma sonucunda tespit edilen sonuçlar, betimleme (deskriptif) metoduyla objektif bir şekilde aktarılmaya çalışılmıştır. Mevlânâ’nın görüşleri tespit edilirken Mesnevî, Divân-ı Kebîr, Mektûbât, Fîhi Mâ Fîh gibi temel eserleri esas alınmıştır. Bu eserler incelenerek onun dağınık halde bulunan görüşleri sistematik hale getirilip bölümlere ayrılmış…
Bulgaristan’da İslami akımlar
Bu tez Bulgaristan’da yaşayan Müslümanların durumunu ve orada faaliyet gösteren İslami akımları konu almıştır. Türkiye’ye yakınlığının yanında ciddi yerleşik Türk-Müslüman nüfusa sahip olmasıyla ve uzun bir tarihi geçmişe dayanan Hanefi-Matüridi anlayışını sürdürmüş olması bu konuda ayrı bir önem taşımaktadır. Bu çerçevede bütün akımları konu etmenin imkânsızlığından kaynaklı Bulgaristan’da kalıcı faaliyet gösteren ve kendilerine taraftar oluşturan…
Hicri ilk üç asırda yazılan akîde risâleleri ve bu risâlelerde ele alınan temel meseleler
Akâid risâleleri İslâmî ilimlerin inanç esasları konusunda kaleme alınmış önemli klasiklerdendir. Çeşitli inanç ve fikir akımlarına karşı savunma hattını belirleyen tezler akâid risâlelerinde işlenmiştir. Akâid risâlelerinin yalnızca yabancı inançlara karşı savunma amaçlı olmadığı, İslâm’ın inanç esaslarını ortaya koyma gayesiyle te’lif edildikleri çeşitli tabakat kitaplarında ve İbnü’n-Nedîm’in Fihrist’inde ilk dönem müelliflerine nisbet edilen eserlerde görülmektedir. Özellikle…
Eyyûbîler döneminde Eş’arîlik
slam devletlerinin en önemlilerinden biri olan Eyyûbîler kurulduğu tarihten itibaren Eş’arîliği bütün devlet organlarıyla desteklemiş ve farklı coğrafyalara yayılmasında etkili olmuştur. Eyyûbîler, Eş’arîliğin gelişiminde önemli bir role sahip olmasına rağmen bu dönemle ilgili çalışmalar oldukça sınırlıdır. İşte bu durum böyle bir çalışmayı araştırma konusu yapmamıza sevk etmiştir. Eyyûbîler’in Fâtimîler’i ortadan kaldırıp yerine geçmesiyle beraber Eş’arîlik…
Matüridilik ve Tasavvuf Erken Dönem
Mâtürîdî, modern dönemde Türk İslâm mefkûresinin inşası amacıyla bütün ilgilerin kendisine yöneltildiği isimlerin başında gelmektedir. Zira o, Hanefî-Mâtürîdîliğin fıkıhtan bağımsız, müstakil ve sistematik bir yapıya kavuşmasında bir milat olmuştur. Şu kadar var ki, Mâtürîdîliğin teşekkül ettiği Horasan-Mâverâünnehir bölgesi bir taraftan Mu‘tezile akılcılığının etkisi altında iken, diğer taraftan da Şiî-Bâtınî mistisizminin önemli bir faaliyet alanı olmuştur….
- 1
- 2