Kader ve İhtiyâr Ebussuûd Tefsiri Özelinde
Bu çalışma, Şeyhülislam Ebussuûd Efendi’nin İrşâdü’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâye’l-Kitâbi’l-Kerîm adlı tefsirinde kader ve ihtiyâr konusunu ve bunlarla ilgili kavramların nasıl yorumlandığını işlemektedir. Giriş’te Ebussuûd’un hayatı, hocaları, ilmî kişiliği, eserleri; tefsiri ile kader ve ihtiyâr konuları hakkında yazılmış çalışmalara dâir bilgiler verilmiştir. Bu hususlara ilave olarak, çalışmamızın kaynak, yöntem, önem ve amaç yönlerine temas edilmiştir. Birinci Bölüm’de…
Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın itikadi İslam mezheplerine bakışı (Hak dini Kur’an dili örneği)
Elmalılı Hamdi Yazır’ın en meşhur eserlerinden biri olan Hak Dini Kur’an Dili, gerek yazılma süreci bakımından gerekse içerisinde çeşitli ilimlere dair malumatlar barındırması bakımından dönemin diğer tefsirlerinden ayrılmaktadır. Bu ilimlerden biri olan kelam ve ona dair meseleler de eserde yer alan unsurlardandır. Bu çalışmada, Elmalılı’nın tefsirinde yer alan birtakım kelami meseleler ve bunlarla ilgili bazı…
Deizme Götüren Nedenler Bağlamında İnkârcıların Amellerinin İptal Edilmesinin İlâhî Adâlet ile İlişkisi
Tanrı’nın evrene, dolayısıyla insan hayatına müdahale etmediği kabulü üzerine temellenen deizmle ilgili olarak çeşitli araştırmalar yapılmakta ve bu akımın gençler üzerinde daha etkili olduğu ileri sürülmektedir. Bununla bağlantılı olarak genelde insanları özelde gençleri deizme sürükleyen nedenler üzerinde de durulmaktadır. Bazı gençlerin deizme yönelmesinde cevabını bulamadıkları birtakım soruların önemli rol oynadığı bilinmektedir. Bu sorulardan biri, İslâm…
Meşhur Mu‘tezilî ve Sünnî Müfessirlerin Rü‘yetullâh Meselesine Bakışı
Ehl-i Sünnet ve Mu‘tezile arasında en fazla tartışılan konulardan biri de rü‘yetullâh meselesidir. Her iki tarafın da Allah tasavvurunu anlamak için bariz bir örnek olan bu konu tefsirlere de yansıyarak müfessirler arasında büyük tartışmaların yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Bu tartışmalar, genel itibariyle Allah’ın dünyada ya da âhirette görülmesinin mümkün olup olmadığı, görmeyi mümkün kılan şartlar ve…
Mustafa Sabri Efendi’nin Kaderle İlgili Bazı Ayetlere Dair Yorumlarının Mukayeseli Tahlili
Mustafa Sabri Efendi, Şeyhülislamlık görevini üstlenmiş, son yüzyılın önemli İslam âlimlerinden biridir. Oldukça çalkantılı bir hayat süren Mustafa Sabri Efendi’nin kader konusundaki görüleri dikkat çekicidir. Mustafa Sabri Efendi, kader mevzusunda önceleri Mâturîdî çizgiyi takip etmiş ancak özellikle Mısır’a yerleştikten sonra Eş’âr’î anlayışı benimsemiştir. Kader konusunda temel referansının Kur’ân olduğunun altını ısrarla çizmiş, görüşüne dayanak olarak…
İşârî Tefsirlerde İsrâ ve Mi‘rac
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) semâya yükselişini ve Allah’ın huzuruna varışını ifade eden mi‘rac hadisesi, sahih kabul edilen görüşe göre hicretten bir yıl sonra meydana gelmiştir. Mi‘rac hadisesinden bahse-den âyetler ile ona işaret ettiği düşünülen âyetler, rivâyet ve dirâyet tefsirlerinde çeşitli şekillerde yo-rumlanmıştır. Tefsir literatüründe nasları yorumlamada farklı bir metod geliştiren sûfîlerin işârî tef-sirlerde konuya yaklaşımı ise…
Hâricî ve İbâzî Literatüre Dair Bir Kavram Tespit Denemesi
İslam düşünce tarihinin ilk oluşumlarından biri Hâricîlerdir. Onlar ilk olarak Sıffin’de tahkim hadisesi üzerine Hz. Ali’den ayrılmış daha sonra ise kendi aralarında ihtilaf ederek bölünmüşlerdir. Onların kimi kılıç kalkan taraftarı olup kendilerinden olmayanlara karşı son derece sert ve katı bir yolu benimserken, kimi de daha mutedil bir yaklaşım içerisinde olmuştur. Özellikle marjinal bir grup olarak…
İmam Mâturîdî’nin Milli Kimlik Bağlamında Evrensel Bir Yorumu
Türk asıllı Müslüman din âlimi İmam Mâturîdî birçok ilimde temayüz etmiş olması hasebiyle farklı milliyetler ile yan yana getirilmeyeçalışılmış bir isimdir. Birçok zorlama çabaya rağmen Türk olduğu hem biyografisi hem de telif ettiği eserlerdeki dil ve kültürel söylem ile teyit edilen Mâturîdî millî kimliğini tefsirine de yansıtmıştır. Tebliğde müfessirin milli kimlik eksenli yorumlarını Arapların İslam…
Şîa’da Kur’an tarihi ve Kur’an ilimleri -Muhammed Hâdî Ma’rifet örneği-
Ulûmü’l-Kur’ân, Kur’an vahyinin hem tarihsel serüveni hem de tefsiri açısından önemli birçok meseleyi içerisine alan bir üst kavramdır. Kur’an ilimleri meseleleri her ne kadar tefsir eserlerinde belli ölçüde ele alınmış olsa da bu sahaya tahsis edilmiş eserlerin söz konusu meseleleri çok daha detaylı ve bütüncül bir şekilde ele aldığı açıktır. Bu çalışma Ehl-i sünnet’in ardından…
Hicri ilk üç asırda yazılan akîde risâleleri ve bu risâlelerde ele alınan temel meseleler
Akâid risâleleri İslâmî ilimlerin inanç esasları konusunda kaleme alınmış önemli klasiklerdendir. Çeşitli inanç ve fikir akımlarına karşı savunma hattını belirleyen tezler akâid risâlelerinde işlenmiştir. Akâid risâlelerinin yalnızca yabancı inançlara karşı savunma amaçlı olmadığı, İslâm’ın inanç esaslarını ortaya koyma gayesiyle te’lif edildikleri çeşitli tabakat kitaplarında ve İbnü’n-Nedîm’in Fihrist’inde ilk dönem müelliflerine nisbet edilen eserlerde görülmektedir. Özellikle…
- 1
- 2