Seyfeddin el-Âmidî’nin hudûs savunusu
Ankara Yıldırım BeyazıtSeyfeddin el-Âmidî kelâm, felsefe, mantık ve fıkıh gibi birçok disiplinde eserler vermiş, önemli bir felsefî kelâm dönemi düşünürüdür. Yaşadığı dönem itibariyle Âmidî’nin tanınıp anlaşılması, kelâm ilminin tarih içinde elde ettiği niteliklerin de anlaşılmasına katkı sağlayacağından düşünce tarihi açısından önem arz etmektedir. Müellifin içinde yaşadığı felsefî kelâm dönemi, kelâmda yoğunlukla felsefî meseleler üzerine tartışmaların…
Adudüddin el-Îcî’de ulûhiyyet anlayışı
” Adudüddin el-Îcî’deUlûhiyyet Anlayışı” konulu çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Allah’ın varlığının delilleri konusu incelenmiştir. İkinci bölümde Allah’ın sıfatları konusuna değinilmiştir. Bu bağlamda selbî (tenzihi), vucûdî ve ihtilaflı sıfatlar tahlil edilmiştir. Üçüncü bölümde Allah’ın fiilleri konusu ele alınmıştır. Bu konuyla alakalı olarak âlemin hudûsu, insan fillerinin Allah tarafından yaratılması, Tevlid, Allah’ın mümkinâtı irade…
İtikadi Ekollerin İnsanın Özgürlüğü Bağlamında Hidâyet ve Dalâlet Mefhumlarına Bakış Açısı
İslam mezheplerinin insanın hürriyeti konusunda benimsedikleri düşünce yapısı, hidâyet ve dalâlet anlayışlarının temelini oluşturmaktadır. Bu temelden yola çıkan İslam âlimlerinin bu kavramlar hakkında birbirinden farklı tanımlamalar yapması, çeşitli görüşlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Ancak bu farklılıkların gün yüzüne çıkmasının birden fazla sebebi bulunmaktadır. Bunlar da kelimenin Arapça kökenli olması ile girdiği kalıba göre genel manadan kopmamak…
Sadreddînzâde Fethullâh Şirvânî’nin Kulların Fiillerine Dair Risâlesi: İnceleme ve Tahkik
Evrenin bilinçli bir fail tarafından tasarlanıp yaratıldığı fikrinin yüzleşmek durumunda olduğu meydan okumalardan biri irade ve özgürlük sorunsalıdır. Problem, insan açısından sorumluluk ile özgürlük arasındaki irtibatın kurulmasına, yaratıcı açısından ise ilahî tasarımda insanın iradeli tercih ve eylemlerine alan açılmasına dair alt tartışmaları içermektedir. Bir taraftan ilahî bilgiye ilahî iradenin ve kudretin eşlik etmesi, diğer taraftan…
Eşʻarî kelâmında fiilî sıfatlar
Âlemde meydana gelmiş her şeyin Allah tarafından var edilmesi Allah ile âlem arasında bir ilişki bulunduğunu ortaya koymaktadır. Allah’ın âleme tesiri O’nun fiilleri vasıtasıyla mümkün olduğundan kelâm tarihinde bu ilişki daha çok fiilî sıfatlarla ifade edilmiştir. Söz konusu çalışma, Eşʻarî mezhebinin fiilî sıfat anlayışını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada ilk olarak “isim, müsemmâ, tesmiye, sıfat…
Ebu’l Muîn En Nesefî’ye göre yaratma
Yaratma, kavram ve içerik olarak önemli bir arka plana sahiptir. Hem yaratıcı hem de alem açısından ele alındığında da bu önemi korumaktadır. Dil yönünden zengin bir hazineye sahip olan Arapçanın yaratma kavramına karşılık gelen birçok kullanımı bulunmaktadır Bu çalışmamızda yaratma kavramının etimolojik tahlilleriyle birlikte Kur’an-ı Kerim’deki kullanım alanlarını da inceleyerek açıklamaya çalıştık. Düşünebilen bir varlık…
Kelâmî ve Felsefî Düşüncede İlahî İrade Sorunu
İlahî irade meselesi Allah-âlem ilişkisi bağlamında üzerinde en çok tartışılan konulardan biridir. Bu problem kelâm ve felsefe geleneğinde iradenin ilim ve kudret gibi zatî sıfatlarla ilişkisi, iradenin ezelîliği sorunu, irade-murad birlikteliği ve yaratmadaki rolü gibi çeşitli alt problemleri de içine alan geniş bir çerçevede tartışılmıştır. Bu araştırmada evrenin yoktan yaratıldığını savunan ve Allah’a irade sıfatı…
Seyfeddin el-Âmidî’de Yaratmaya İlişkin Kadîm Sıfatların İspatı
Seyfeddin el-Âmidî (ö. 631/1233) 7./13. yüzyıl Eş‘arî mütekellimlerindendir. Kendisi Fahreddîn er-Râzî ekolünden sayılmakla beraber Râzî’nin görüşlerine ciddi eleştiriler getirmiştir. Onun bu kapsamda özgün fikirler ortaya koyduğu ileri sürülmüştür. Bu tebliğde Âmidî’nin yaratmaya ilişkin sıfatları nasıl ispat ettiği ele alınacak ve onun bu konudaki görüşlerinin özgünlüğü irdelenecektir. Felsefi kelâm döneminin öne çıkan isimlerinden Âmidî’nin bu konuda…