Ernest Renan’ın 1883 tarihinde Sorbon Üniversitesinde“İslâm ve Bilim”başlığı ile vermiş olduğu konferansa ilişkin pek çok eleştiri ve reddiye yayınları yapılagelmiştir. Renan’a reddiye yayınlamış olan yazarlar arasında Osmanlı aydınlarından Namık Kemal de yer almaktadır. Konferanstan üç ay sonra Namık Kemal“Renan Müdâfaanâmesi”risalesine başlamış ve dört ayda araştırmasını tamamlamıştır. Midilli Adası’nda kısıtlı imkânlar dahilinde fakat büyük bir heves ile başlamış olduğu araştırmasını sipariş verdiği kitapları elde edemediği için istediği düzeye getiremediği gerekçesiyle yayınlamamıştır.“Renan Müdâfaanâmesi”isimli makale, ilk kez yazarının vefatından (öl. 1888) yirmi sene sonra yayımlanabilmiş ve sonrasında başka baskıları da yapılmıştır. Reddiyede, Renan’ın iddialarından yola çıkarak İslâm dininin bilime mani olmadığını ve Renan benzeri oryantalistlerin Müslümanlar ve İslâm’a yönelik yeterli derecede bilgiye sahip olmadıklarını ifade etmiştir. Renan’ın İslâm ve felsefe ilişkisi, Müslüman ve Arapların bağnaz ve cahil oldukları gibi iddialarına Hıristiyanlıktan ve İslâm’dan mukayeseli örnekler ile yanıtlar vermiştir. Müdâfaanâme, tarafların uzman olduğu alanların farklı olması ve kısıtlı imkânlar ile yazılmış olması gibi nedenlerle Renan’a net bir cevap olamamış olsa da bilhassa Türkiye’de ilgi görmüştür. Bu çalışmada Renan’ın iddiaları din-bilim ilişkisi bağlamında Namık Kemal’in reddiyesi esas alınarak tahlil edilmiştir. Çalışmanın giriş kısmında Namık Kemal ve Renan’ın hayatları, eserleri ve dünya görüşleri ele alınmıştır. Birinci bölümde oryantalizm ve din-bilim ilişkisinin kavramsal çerçevesine yer verilmiştir. İkinci bölümde Renan’ın iddiaları ve Namık Kemal’in Müdaâfanâmesi maddeler halinde ele alınarak din-bilim ilişkisi açısından âyet ve hadisler ışığında tahlîl edilmeye çalışılmıştır.
