Gazzâlî ve İbn Meymûn’da ilahî inayet ve kötülük

Tanrı, O’nun inayeti ve âlemde kötülüğün varlığı düşünce tarihinde tartışılan en önemli sorunlardan birisi olagelmiştir. Epikür’den beri bazı düşünürler, kötülüğün varlığı ile mutlak manada iyi ve kâmil olan Tanrı’nın varlığı arasında bir uyuşmazlık olduğunu iddia etmişlerdir. Şayet Tanrı, mutlak anlamda iyi ve kâmil ise ve aynı zamanda âlem O’nun inayeti ile yönetiliyorsa, âlemde kötülük olmamalıdır. Çünkü mutlak iyi ve her şeye kâdir olan bir Tanrı’nın âlemde kötülük olmasına müsaade etmemesi gerekir. Bu düşünceyi temele alan ateist düşünürler, her şeye kâdir ve mutlak iyi olan bir Tanrı’nın var olmadığını iddia etmişlerdir. Buna karşın teist düşünürler, âlemdeki kötülüğün, Tanrı’nın mutlak iyiliğine ve kudretine halel getirmediğini temellendirmeye çalışmışlardır. Onlar, âlemin Tanrı’nın inayeti ile tedbîr edildiğini ve bu sebeple de âlemde mükemmel bir düzen olduğunu ispat etmek için çeşitli argümanlar üretmişlerdir. Gazzâlî (ö. 1111) ve Musa b. Meymûn (ö. 1204) da Tanrı’nın mutlak kudreti ve inayeti ile kötülük arasında bir uyumsuzluk olmadığını savunan düşünürler arasında yer almaktadır. Her iki düşünür de âlemin ilâhî inayetle yönetildiğini iddia etmiş ve âlemde mükemmel bir nizam olduğunu kanıtlamaya çalışmışlardır. Bu tezde, Gazzâlî ve Musa b. Meymûn’un Tanrı-âlem ilişkisi hakkındaki görüşleri açıklanacaktır. Mükemmel âlem tasavvuru ile Tanrı’nın inayeti arasındaki ilişki bağlamında, söz konusu düşünürlerin kötülük sorununa yaklaşımı karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Her iki düşünür de âlemdeki kötülük ve Tanrı’nın inayeti arasında bir uyumsuzluk görmemekte ve ateist filozofların iddialarına karşı argümanlar üretmektedir.

Başlığı: Gazzâlî ve İbn Meymûn'da ilahî inayet ve kötülük
Türü: Yüksek Lisans
Bolum: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 76
Danışman: DOÇ. DR. ÖZCAN AKDAĞ
4 Haziran 2025

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir