Bu tez, biri İslam geleneğinden, diğeri Batı kültüründen gelen iki düşünürün akıl anlayışlarından yola çıkarak, akıl anlatımlarında bulunan benzer veya farklı yönleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Akıl kavramı insanı diğer varlıklardan ayırması, bilgi sahibi olması, iradesini kullanabilmesi ve teklife muhatap olması gibi birçok fonksiyonun temelini teşkil etmesi açısından oldukça büyük öneme sahiptir. Dolayısıyla teoloji ve felsefenin konuları arasında yerini almaktadır. Bu çalışmamızda, İslam düşünce geleneğinin önde gelen simalarından mütekellim Ebü’l-Muîn en-Nesefî’nin düşüncesinde“akıl”kavramını inceledik. Bunun yanı sıra tezde 17. yüzyılın önemli düşünürlerinden René Descartes’ın sistematik felsefesinde“akıl”kavramına bakışı ele alınacaktır. Son olarak bu iki düşünürün“akıl”anlayışları üzerine bir karşılaştırma yapmaya çalıştık. Nesefî aklı bilgi kaynağı olarak kabul ederken faydalı ve zararlı olanın farkını ortaya koyabilen mümeyyizlik özelliği ile birlikte tanımlamaktadır. Nesefî’nin bu akıl tavsif ile İslam kültürü içerisinde Mâtürîdî-Hanefî geleneğe bağlı bir tutum sergilediği görülmektedir. Batı kültüründe ise tarihi süreç içerisinde akıl; din ve bilim arasında iki uç kutupta konumlandırılmıştır. Burada dini reddeden ve insana aklî yönden yaklaşan rasyonalist akım ve dini kurum ve otoritelerin aklı görmezden gelen imancılık akımı karşımıza çıkmaktadır. Descartes’ın birbirlerinden oldukça uzak bu iki akım arasında uzlaşma içerisine girdiği ve adeta bu iki kutbu birbirine yaklaştırma çabasında olduğu söylenebilir.
