Tanrı’nın varlığına ilişkin zorunlu aposteriori argümanın imkanı

Tanrı’nın varlığına ilişkin temel argümanlar, filozofların zorunluluğun doğasına ilişkin yaklaşımına göre şekillenmiştir. Dünyanın yapısını zorunlu gören ve bu zorunlu yapıyı Tanrı ile ilişkilendiren filozoflar aposteriori; zihnin yapısını zorunlu gören ve bu zorunlu yapıyı Tanrı ile ilişkilendiren filozoflar ise Tanrı inancını apriori argümanlar ile temellendirmeye çalışmışlardır. İnsan aklına ve dışsal bir mekana bağlı olan zorunluluk anlayışı Kant ile beraber transendental bir zemine taşınmıştır. Zorunluluğu, doğayı kendi form ve kalıplarıyla kuran insan zihninin apriori yapısının bir özelliği olarak ele alan Kant, saf aklın sınırları içerisinde Tanrı’nın varlığını zorunlu bir şekilde bilmenin mümkün olmadığını, ancak ahlaki zorunlulukla açıklanabileceğini ileri sürmüştür. Kant’tan sonra Frege ile başlayan analitik felsefe geleneğinde ise zorunluluk, transendental bir zeminden dilsel-mantıksal bir zemine kaymıştır. Bu bağlamda“Tanrı’nın varlığı”sorunu,“Tanrı teriminin gönderimi”sorununa dönüşerek semantik bir boyut kazanmış ve anlam kuramları bağlamında Tanrı’ya nasıl gönderim yapılacağı tartışılmıştır. Nihayetinde Kripke zorunluluğu metafiziksel bir zemine taşımıştır. Bu çalışmada, zorunlu tüm önermelerin apriori olduğunu ileri süren Kantçı düşünceye karşın, aposteriori olmasına rağmen zorunluluk ifade edebilen önermelerin olduğunu iddia eden Kripke’nin nedensel gönderim kuramını Tanrı terimine uyarlamayı amaçlıyorum. Yapılan benzer uyarlamaların Kripke’nin düşüncesini doğru bir şekilde yansıtmadığını ve dolayısıyla Tanrı terimine zorunlu aposteriori bir şekilde gönderim sağlanamayacağını iddia ediyorum. Bununla birlikte İbn Sina’nın metafizik argümanının nedensel gönderim kuramı için uygun olduğunu ve Zorunlu Varlık terimine zorunlu aposteriori bir şekilde gönderim yapılabileceğini savunuyorum.

Başlığı: Tanrı'nın varlığına ilişkin zorunlu aposteriori argümanın imkanı
Türü: Yüksek Lisans
Bolum: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 119
Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ YASİN RAMAZAN BAŞARAN
4 Haziran 2025

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir