Seyfeddin el-Âmidî’nin hudûs savunusu
Seyfeddin el-Âmidî kelâm, felsefe, mantık ve fıkıh gibi birçok disiplinde eserler vermiş, önemli bir felsefî kelâm dönemi düşünürüdür. Yaşadığı dönem itibariyle Âmidî’nin tanınıp anlaşılması, kelâm ilminin tarih içinde elde ettiği niteliklerin de anlaşılmasına katkı sağlayacağından düşünce tarihi açısından önem arz etmektedir. Müellifin içinde yaşadığı felsefî kelâm dönemi, kelâmda yoğunlukla felsefî meseleler üzerine tartışmaların yapıldığı, kelâm…
Suriye’deki Dürziler
Suriye, zengin bir tarihe, çeşitli etnik ve dini gruplara sahip olan Orta Doğu ülkesidir. Bu gruplardan biri de Dürzilerdir. Dürziler, İslam’ın Şii mezhebine dayanan ancak farklı öğretileri içeren inanç sistemine sahip bir topluluktur. Dürzi topluluğunun kurucusu olarak kabul edilen Muhammed bin İsmail el-Deraazi, halifelik sarayında Fatımi halifesi el-Hakim Biemrillah tarafından görevlendirilmiştir ve Dürzi öğretilerini Mısır’da…
İman-amel bağlamında Ebü’l Berekât en-Nesefî’nin Medarikü’t-tenzîl adlı eseri
Ebü’l-Berekât Hâfizuddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd en-Nesefî, Mâverâünnehir bölgesinde yaşamış ünlü bir Hanefi âlimidir. O, İslami ilimler alanında eserler kaleme alan velûd bir şahsiyet olarak tanınmıştır. Fıkıh alanında yaptığı çalışmalarla İslam dünyasında Hanefi fıkıh âlimi olarak bilinmesine/tanınmasına rağmen Nesefî, kelam ve tefsir alanlarında da eserler kaleme almıştır. Özellikle tefsir alanında neşrettiği tek eseri olan…
Mu’tezile ve ehli sünnete göre ilahi kelam Kadı Abdulcbbar ve Fahrettin Razi örneği
“Kâdı Abdülcebbar ve İmam Fahreddin er-Râzî’ye Göre Allah’ın Kelam Sıfatı: Karşılaştırmalı Bir Araştırma”başlıklı bu araştırma, kelam ilminde Ehl-i Sünnet ve Mu’tezile arasında ihtilaf konusu olan Allah’ın kelamının kadîmliği – hâdisliği meselesini karşılaştırmalı bir yöntemle ele almaktadır. Doğru bir sonuca ulaşabilmek için konunun derinlemesine çalışılması gerekmektedir. Bunun için her iki tarafın delilleri sunulacak, birbirlerinin iddaalarına karşı…
Fazlurrahman’da irade
İrade kavramı, İslam düşünce tarihinde cüz-i irade, külli irade, kulun fiillerinde tasarruf yetkisi ve Allah’ın adaleti gibi meselelerle bağlantılı olarak tartışılan temel itikadî konular arasında yer almaktadır. Özellikle cüz’i irade ve insanı etkileyen unsurlar, insanın hür iradesinin hangi olgularla ilişki içerisinde olduğu, yakın dönem kelâmcılar tarafından ele alınmış ve tartışılmıştır. Fazlurrahman Müslüman bir düşünür olarak,…
Eş’arîliğin Mağrip’e yayılma süreci
Bu çalışma Eşʿarîliğin Mağrip’e yayılma sürecini konu edinmektedir. Bâḳıllânî’nin Kayravan’a yerleşen üç öğrencisi eliyle 5./11. asrın ilk yıllarında Mağrip’e giren Eşʿarîlik, bir asır içerisinde batı yönlü bir ilerlemeyle bölgenin tamamına yayılmıştır. 6./12. asır ile birlikte Cüveynî’nin İrşâd’ı Mağrip’teki kelâm faaliyetlerinin merkezine yerleşmiştir. İrşâd, Mağrip’teki kelâm öğretiminin temel ders kitabı olmasının yanı sıra bölgedeki kelâmcılar tarafından…
Ashâbu’l-Hadis’in Ebû Hanîfe ve Hanefîlik algısı
İnsanın yaratılışı itibariyle din de dâhil olmak üzere yaşamın her alanında farklı fikirlere sahip olması gayet tabii bir durumdur. Dolayısıyla din gibi özel bir alanın içinde bile, aynı inanç sistemine sahip olan insanların farklı mezhep ve yorumları sahiplenmesi yüce yaratıcının hilkatinin bir yansımasıdır. Ancak bireylerin bu doğal farklılığı sadece kendi inanç sistemlerini merkeze alarak diğerlerinden…
İlköğretim ve ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında mezhep olgusu
İlköğretim ve ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında mezhep olgusunun incelendiği bu çalışmanın temel amacı: 2023-2024 eğitim öğretim yılında okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında mezhep olgusunun ele alınış ve işleniş niteliklerinin belirlenmeye çalışılmasıdır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Doküman incelemesi yolu ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi…
İslam, Hıristiyanlık ve Yahudilik’te nübüvvete dair kavramlar
Bu çalışma, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam’da peygamberlerin sıfatlarını karşılaştırmalı bir yaklaşımla ele almaktadır. Tevrat, İncil ve Kur’an’da yer alan peygamberlik ile kavramlar ve onların nitelikleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde, Yahudilikte peygamberlik kavramı ele alınmış, Tevrat ve Talmut’ta yer alan peygamberler ile ilgili kavramlar, görevlerine, niteliklerine ve Yahudi teolojisindeki önemlerine odaklanılmıştır. Musa, İbrahim,…
Kelamın haber teorisi bağlamında Ebü’l Hüseyin El-Basrî’nin fıkıh usûlüne etkisi
Kelâmi epistemolojinin fıkıh usûlüne yansıması, kelâmi öncüllerin fıkıh usûlü üzerindeki etki alanlarından biridir. Çalışmamızda, söz konusu yansıma Muʻtezile âlimlerinden olan Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin (ö. 436/1044) Kitabu’l-Muʻtemed isimli eserinde ele aldığı haber teorisi bağlamında incelenerek tespit edilmeye çalışılacaktır. Zira el-Basrî, son dönem Mu’tezili bilginlerin önemli kelâmcılarından biri olmakla birlikte felsefe-kelâm çizgisinin ağır bastığı müteahhir kelâmcıların da atıfta…