Ferîd Vecdî’nin çağdaş fikir akımlarına yaklaşımı
Bu çalışma Materyalizm, Pozitivizm, Darwinizm ve Feminizm gibi günümüz fikir akımlarının Ferîd Vecdî nazarında nasıl ele alındığı ve onun bu akımlar karşısındaki yaklaşımı ile ilintilidir. Araştırma konusunun tercihi noktasında bu akımların Müslüman kimliğini yakından ilgilendirmesi ve inançlar üzerinde etkili olması etkili olmuştur. Vecdî’nin araştırma boyunca kullandığı argümanların büyük çoğunluğu dini metinlerden ziyade bilim, akıl ve…
Mâtürîdîlik ve Eş’arîlik arasındaki ihtilâflı meselelerde Kemâlüddîn el-Endicânî’nin yeri (Sıdku’l-Kelâm kitabı özelinde)
Mâtürîdîlik ve Eş’arîlik arasındaki ilişkiler tarih boyunca sürekli bir değişim göstermiştir. İki mezhebin birbirinden tamamen ayrıldığı dönemler olduğu gibi birbirine karışıp mezc olduğu dönemler de olmuştur. Ancak her halükârda ikisi de kendi görüş ve usulleriyle günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Bu çalışmada, iki mezhebi uzlaştırma girişimlerinin çoğaldığı bir süreç olarak kabul edilen VIII./XIV. yüzyılda yaşamış Mâtürîdî…
Kelâm düşüncesinde Allah’a nisbeti tartışmalı olan isim ve lafızlar
Bu çalışmada kelâmcıların Allah’ın isimleri hakkındaki görüşleri incelenmektedir. İlâhî isimler Allah’ı tanıtması açısından önemli olup doğru bir Allah anlayışına sahip olabilmemiz için âlimler isimler konusunda tartışmalı olan meselelerin üzerinde durmuştur. Bu konuda izlenmesi gereken metod belirlenmiş ve Allah’a nisbet edilmesi câiz olan ve olmayan isimler açıklanmıştır. Bu açıklamalar Allah’a dair anlayışımızın ve bilgilerimizin nasıl olması…
Ebû Şüca’ en-Nâsırî ve Kelâmî görüşleri
Çalışmamızda Mâtürîdî âlim Ebû Şüca’ en-Nâsırî’nin ilmî kişiliği, kaynakları, metodu ve kelâm ilmine dair görüşlerini ele almaya çalıştık. Onun görüşlerini aktarırken yer yer mezhebin kurucusu İmam Mâtürîdî’nin ve mezhebin en güçlü ve meşhur isimlerinden Ebü’l-Mûin en-Nesefî’nin görüşlerine de yer vermeye çalıştık. Çalışmamızı bir giriş ve iki bölümden oluşturduk. İlk bölümde Mâtürîdî âlim Ebû Şüca’ en-Nâsırî’nin…
Kādî Abdülcebbâr’ın tevhid anlayışı
Tezimizin ana teması Kādî Abdülcebbâr’ın tevhid hakkındaki görüşleri ve döneminde yaygın olan tevhide aykırı fikirlerin tutarsızlıklarının kritikleri etrafında şekillenmiştir. Çalışmamızda Kādî’nin yaşamı, mezhep içerisindeki başat aktörlüğü ve neşretmiş olduğu eserler hakkında bilgi verdikten sonra, tevhid üzerindeki değerlendirmeleri, zât sıfat ilişkisi hakkındaki düşünceleri ve birden fazla yaratıcının imkansızlığı üzerinde durulmuştur. Daha sonra Kādî’nin Allah hakkında caiz…
Kötülük problemi ve şeytan
Kelâm ilmi, İslâm itikadının başlıca önemli meseleleri ile ilgilenen müstakil bir ilimdir. Bu araştırmanın konusu olan kötülük problemi ve Şeytan’da bu temel meselelerden biridir. Kelâm ilminde insanın yapmış olduğu kötülükleri Tanrı’ya isnat edenler bulunduğu gibi Tanrı’yı her türlü kötü eylemden tenzih edenler de mevcuttur. Dünyada doğadan kaynaklanan kötülükler olduğu gibi insan iradesinden kaynaklanan ahlâkî kötülükler…
İmam Mâturîdî ve Zemahşerî’nin ilâhi azap ve helâk konusuyla ilgili görüşlerinin kelâmî açıdan değerlendirilmesi
Bu çalışmada Ehl-i sünnet kelâmının Mâtürîdiyye kolunun kurucusu İmam Mâtürîdî ile Mu’tezile mezhebinin son dönem temsilcilerinden olan Zemahşerî’nîn ilâhî azap ve helâk ile ilgili yapmış oldukları yorumların mukayese edilerek mezhebi kimliklerini ilgili meseleye nasıl yansıtmış olduklarını tespit etmeye gayret edilmiştir. Dirayet yoluyla Kur’an yorumunun öncüsü olan İmam Mâtürîdî ve ondan iki asır sonra aklî istidlalleri…
Ahmet Yesevî’nin Divân-ı Hikmet’inin itikadi açıdan değerlendirilmesi
Türk İslam Edebiyatı ve Tarihinin önemli isimlerinden biri olan Ahmet Yesevî’nin Türkistan bölgesinin ‘Sayram’ kasabasında doğduğu kaynaklarda geçmektedir. Doğduğu tarih ile ilgili kesin bilgi bulunmamakla beraber onun hicrî V. asrın ortalarında doğduğu kabul edilir. Ahmet Yesevî, Türklerin milli ve dini bir kimlik kazanmasında çok önemli rolü olan şahsiyetlerden birisidir. Türk dünyasında büyük bir saygınlığı olan…
Nûreddîn es-Sâbûnî’nin imâmet anlayışı ve ilk dönem siyâsî olayları değerlendirişi
İmâmet/Hilâfet meselesi, İslâm tarihinin ilk dönemlerinden itibaren siyâsî ve itikâdî mezheplerin üzerinde durduğu temel konulardan biri olmuştur. Özellikle Şîa’nın inanç sistemini imâmet meselesi etrafında şekillendirmesi, diğer mezheplerin bu konu üzerine daha fazla yoğunlaşmasına sebep olmuştur. Ehl-i Sünnet, başlarda bu konuyu fıkıh kitaplarında ele alırken Şîa’nın etkisiyle meseleyi itikâdî mevzular içerisinde mütalaa etmeye başlamıştır. Bu da…
Bedri Noyan’ın eserlerinde Bektâşilik-Alevîlik
Türkiye’de gerek politik gerekse dini oluşum olarak kabul edilen çeşitli yapılar vardır. Bunların başında Bektâşîlik-Alevîlik gelmektedir. Konuyla alakalı çeşitli eserler yazılmış, hemen hemen her ayrıntıya değinilmiştir. İlmi hassasiyet eksikliğinin veya konuyu objektif incelememenin sonucu olarak çalışmaların bir kısmında tarafgirlik görülmekte, bunlar da ciddi problemlere neden olmaktadır. Dini ekollere dair en sağlam ve güvenilir bilgileri şüphesiz…