İbnü’l- Mutahhar el-Hillî’nin eş’arîlik eleştirisi -Nehcü’l-Hakk ve Keşfü’s-Sıdk adlı eseri bağlamında-
Çalışmamız, Şia’nın Sünnilik eleştirisini İmamiyye ve Eş’arîlik özelinde incelemektedir. İmamiyye Şiası’nın Usûlî ekolüne mensup olan İbnü’l- Mutahhar el-Hillî (ö.726/1325), dönemin İlhanlı Hanı Olcaytu’ya ithaf ettiği Nehcü’l-hakk ve keşfü’s-sıdk eserinde Eş’arîliğin kelam düşüncesini yöntemsel olarak eleştirmiştir. İslam’ın temel inanç ilkeleri olan tevhid, nübüvvet ve mead bahislerinde yöneltilen küllî eleştiriler Hillî’nin adalet anlayışının bir tezahürüdür. Hillî, hüsün-kubhun…
Kelamcılarda nakli istidlal metodolojisi (Cehennem ateşinin ebediliği örneği)
Bu tez, inkârcıların kıyamet günündeki durumlarından söz eden ve cehennem azabını niteleyen âyetlerin tümevarımsal bir yöntemle ve klasik tefsir bilginlerinin görüşleri üzerinden incelenmesini hedeflemektedir. Konu kelam ilminin semiyyat bahislerine dahil olduğu için, bu çalışmada cehennemin ebediliğini ya da faniliğini savunan tarafların her ikisinin de benimsedikleri çıkarım/istidlal yöntemlerinin incelenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda tarafların inkârcıların kıyamet günündeki…
Halife Me’mûn’un Şîa politikası
Abbâsî hanedanının önde gelen halifelerinden olan ve birçok tarihçi tarafından âlim ve filozof Halife olarak vasıflandırılan Abdullah el-Me’mûn’un hilafeti hicri II. asrın sonlarındadır. Bu dönemde gerçekleşen mihne olayı, Halife’nin fermanıyla ve devlet eliyle uygulamaya konulması bakımından İslâm dünyasına damga vuran ve araştırmacılar tarafından İslâm tarihinde önemle üzerinde durulan konulardan birisi olmuştur. Halife Me’mûn döneminin dikkat…
Alevîlerin dinî inanç ve yaşantıları (Kocaeli Ballar Köyü örneği)
Bu çalışma, “Alevîlerin Dinî İnanç ve Yaşantıları (Kocaeli Ballar Köyü Örneği)” başlığı altında Alevîlikle ilgili inançlar, ibadetler, dinî kurum, örf ve âdetler üzerine yapılan bir alan araştırmasıdır. Yapmış olduğumuz bu çalışma, sahada yapılan derleme ve incelemeler neticesinde elde edilen bilgilerden meydana gelmektedir. Çalışmamız, giriş ve üç bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümünde yaptığımız çalışmanın amacı ve…
Osmanlı ulemâsının Şîa’ya bakışı: Kadızâde Mehmed Efendi (ö.1582-1635) örneği
Bu çalışmada 17. Yüzyıl başlarında yaşamış Kadızâde Mehmed Efendi’nin Şîa’ya bakışı ele alınmıştır. Ayasofya vaizi olması ve toplumda gördüğü aksaklıkları vaazlarında sert bir dille eleştirmesiyle bilinen Kadızâde, Şîa hakkında Nasru’l-Ashâb ve’l-Ahbâb ve Kahru’l-Kilâb es-Sebâb fî Reddi’r-Ravâfid ile Menâkıbu’s-Sahâbe ve Mesâlibu’r-Ravâfız adlı eserleri telif etmiştir. Araştırmada önce Kadızâde’nin yaşadığı dönemin siyasî yapısı ele alınmış ve bunun…
Kādî Abdülcebbâr’da idrak teorisi
Bu tez, Basra Mu’tezilesi’nin Behşemiyye kolunun meşhur kelâmcısı Kādî Abdülcebbâr’ın rü’yetullah meselesinden hareketle duyusal olanın hem kadîm özne hem de hâdis özneler tarafından nasıl idrak edildiğini açıklamak üzere geliştirdiği idrak teorisini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Kādî problemi metafizik, fizik ve epistemolojik yönleriyle incelemiştir. Hem kadîm varlık hem de hâdis varlıklar hakkında geçerli olacak şekilde inşa ettiği…