Din görevlilerinin itikadî mezheplerin temel görüşleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve tutumlarının belirlenmesi
Malatya il sınırları içinde görev yapan din görevlilerinin-vâiz, Kur’ân kursu öğreticisi, imam-hatip, müezzin-kayyım- itikâdî mezheplerin temel görüşleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve tutumlarının belirlenmesi üzerine yapılmış bir alan araştırmasıdır. Çalışmamızın ilk bölümünde araştırmaya konu olan mezhepler ile İslâm mezhepler tarihi ilgili bazı kavramlar hakkında kısa açıklamalar yapılmıştır. İkinci bölümde din konusu, din ile ilgili tarifler,…
Gazzâlî ve İbn Rüşd’ün tehafütleri bağlamında Allah’ın ilmi tartışmaları
Allah’ın âlem ile ilişkisi ve âlemin varlığını açıklamada ilahi sıfatlar önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda ilim sıfatı varlığın mevcudiyetinin asli belirleyicisidir. Varlıktan bahsetmek ancak Allah’ın ilim sıfatıyla eylemlerde bulunmasının sonucunda mümkündür. İlahî ilim konusu İslam düşüncesinde kelamcılar ile İslam filozofları tarafından gündemde tutulmuş ve farklı yaklaşımlarla ele alınmıştır. Genel olarak bu iki taraftan kelamcılar,…
Ahiret konusu bağlamında kelam açısından deizme bir eleştiri
Deizm anlayışı, laikleşme, sekülerleşme gibi nedenlerle ülkemizdeki gençler arasında hızlı bir yayılım süreci içerisine girmiştir. İslâm dini ile deizmin âhiret anlayışı arasında ciddi farklılıklar vardır. Çalışmamız, bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, İslâm dinindeki âhiret anlayışının aşama ve hedefleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. Birinci Bölümde, İslâm dininin âhiret konusuna yer verilmiştir. İkinci Bölümde,…
Safevî dönemi (1501-1736) Şiîliğinde Âmilî ulemânın etkisi
Safevî İran’ının kurulması Şia mezhebi açısından bir dönüm noktası olmuştur. İlk Safevî hükümdarı Şah İsmail (ö. 930/1524), ilk olarak devletin resmi mezhebini İsnâaşeriyye Şia’sı olarak belirlemiştir. Şah İsmail, mezhebi taassup çerçevesinde katı bir teşeyyu’ politikası yürütmüştür ve İran’da çoğunluğu Sünni olan toplumu kısa sürede Şiîleştirmeyi çalıştı. Şiîleştirme politikası içerisinde hiç şüphe yok ki ulemanın rolü…
Abdulkahir el-Bağdadi’nin Tefsîru’l-Esmâ ve’s-Sıfât adlı eserinin tahkiki ve değerlendirmesi
İslam düşüncesinde ilâhî sıfatlar meselesi geçmişten günümüze canlılığını koruyarak aktarılmış önemli bir problemdir. Bu konuyla ilgili birçok âlim eser yazarak alana katkıda bulunmuştur. Bunlardan biri de Eş’ari geleneğe mensup olan Abdülkâhir el-Bağdâdî’dir. Bağdâdî, kelamda Eş’arî geleneğin erken dönem temsilcilerindendir. Onun görüşleri Eş’arî ekolünü tanımak isteyenler için önemli bir başvuru kaynağıdır. Bağdâdî’nin Tefsîrü’l-Esmâi ve’s-Sıfât adlı kitabı…
Bedreddin Aynî’nin Umdetü’l-Kārî fî Şerḥi Saḥîḥi’l-Buḫârî adlı eserinde haberî sıfatlarla ilgili görüşleri
Kur’an-ı Kerim ve nebevi sünnet, ilahi kemalata uygun bir biçimde aklın anlayacağı şekilde Allah’u tealanın sıfatlarına dair haberde bulunur. Allah’u teala hakkında, hayat, kudret irade, ilim, kelam, sem’, basar ve zatı mukaddese layık, uygun ve kemalatına ters düşmeyecek diğer başka sıfatlar da sabit olmuştur. Kur’an-ı Kerim de Allah’ı yarattıklarına benzediği vehmini uyandıran sıfatlar varid olmuştur,…
Makâlât geleneğinde Ebü’l-Kâsım el-Ka’bî ve mezhepler tarihindeki yeri
Ka’bî’nin Kitâbu’l-Makâlât isimli eserini ve onun Mezhepler Tarihindeki yerini konu edinen bu çalışmanın planı Ka’bî’nin Kitâbu’l-Makâlât adlı eserinde gündemine aldığı ve tartışma konusu yaptığı temel meseleler ekseninde oluşturulmuş, kapsamı ve çerçevesi de buna göre belirlenmiştir. Kitâbu’l-Makâlât’ın tamamı okunarak hazırlanan bu çalışmada öncelikle Ka’bî’nin görüşleri tespit edilmiş daha sonra da bu görüşlerin karşılaştırmalı olarak tahlil edilmesi…
İmam Mâtürîdî’ye göre musibetler karşısında insanın konumu
Yeryüzünde varlıklar içinde farklı özelliklerle yaratılan insan, akıl nimeti başta olmak üzere birçok hususta sayısız meziyetlerle donatılmıştır. Allah, insanı yeryüzünde kendisine halife olarak yaratmış, eşref-i mahlûkât kılmış ve ona yaşadığı âlemi imar etmesi için sorumluluklar bahşetmiştir. Kuşkusuz, beşeriyetin en büyük sorumluluğu, Cenâb-ı Allah’a karşı ubûdiyetini yerine getirmektedir. İnsan, kulluğun gereği olarak yaşamı boyunca farklı türden…
Darıca’da yaşayan Caferilerde sosyal ve dini hayat
Bu çalışmanın amacı, Kocaeli’nin Darıca ilçesinde yaşayan, kendisini İmâmiyye/Caferi mezhebinin mensubu olarak niteleyen bireylerin dini ve sosyal hayatlarını cemaat sosyolojisi ışığında incelemektir. Toplum birçok grubun, farklılıklarıyla bir arada olması sonucunda, kültürel mozaiğini ortaya koyan, zenginliğini gün yüzüne çıkaran bir yapıdır. Bireylerin hayat anlayışlarını şekillendiren ve dünyalarını çevreleyen unsurlardan biri de dindir. Dini anlama ve uygulama…
Mâtürîdî’nin kıssa yorumu ve inanç temalı kıssalara yaklaşımı
Bu çalışmada, Mâtürîdî’nin kıssa yorumu ile ‘Hz. Mûsâ ile Salih Kul’, ‘Hârût ile Mârût’ ve ‘Hz. Meryem’ kıssaları özelinde inanç temalı kıssalara yaklaşımı incelenmiştir. Çalışmada, Mâtürîdî’nin inanç temalı kıssaları nasıl analiz ettiğinin tespiti amaçlanmıştır. Giriş ve iki ana bölümden oluşan çalışmanın giriş kısmında araştırmanın konusu, önemi, amacı, yöntemi ve kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde…