İbn Teymiyye’nin İmamiyye Şiası ve batıni mezheplere bakışı / Mevkifu İbn Teymiyye mine’ş-Şî’ati’l-İmâmiyye ve’l-fıraki’l-bâtıniyye
İbn Teymiyye gibi tenkitçiliği ile tanınmış ilmi bir şahsiyetten söz etmek büyük bir çaba gerektirir. Onun İmamiyye Şiası ve Batiniliğe yaklaşımını tahlil etmek ise daha da büyük bir çaba gerektirmektedir. Bu tezde de yapılması hedeflenen tam da budur. Tez İbn Teymiyye’nin bu iki mezhebe yaklaşımını tespit etmeyi hedeflemektedir. Tez bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır….
Bedreddin İbn Ğurs’un ‘Şerhu Akaidi’n- Nesefiyye’ isimli eserin tahkik ve değerlendirilmesi
Bu çalışmada Memluk devleti döneminde yaşayan Mısırlı Bedreddin İbn Ğurs el-Hanefi’nin“Şerhu Akâidi’n-Nesefiyye”isimli eserinin tahkik ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu eser, kelam geleneğinde önemli bir konum atfedilen Necmeddin Ömer en-Nesefî’nin“Akaidi’n-Nesefiyye’”isimli akaid metnine yazılmış bir şerhtir. İlimle iştiğal eden bir ailenin evladı olan şârih İbn Ğurs, tasavvuf ve akaid konularıyla meşhur olmuştur. Hanefi ve Matürîdî geleneğine mensup bir…
İmam Mâtürîdî ve Alvin Plantinga’da kötülük problemine sunulan çözüm önerileri
Kötülük problemi, ateistlerin Tanrı aleyhine geliştirdikleri en güçlü delillerden biridir. Özellikle Tanrı’nın“iyi”oluşu dikkate alındığında problemin zorluğu daha belirgin bir şekilde hissedilmektedir. Tezimizin amacı kötülük probleminde ispatlamak istenen“Tanrı-kötülük zıtlığının”başarılı bir şekilde kanıtlanmadığını ortaya koymaya çalışan çözüm önerileri incelemektir. Bu doğrultuda, Ebû Mansûr el-Mâtürîdî (ö. 333/944) ve Alvin Plantinga’nın (d. 1935) çözüm önerileri tartışılacaktır. Bu iki teologun…
Yeni ilmi kelam dönemi temsilcilerinden Filibeli Ahmed Hilmi’nin materyalizm hakkındaki görüşleri
Tez, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın amacı, önemi, sınırlandırılması, yöntemi, literatürü ve sunumu hakkında bilgiler verildi. Birinci bölümde Yeni İlm-i Kelam dönemi hakkında detaya girilmeden bilgiler verildi. Dönemin öncesi, Yeni İlm-i Kelam’a duyulan ihtiyaç ve yenilikler hakkında bilgiler verilerek dönemin temsilcileri ve eserleri zikredilmiştir. İkinci bölümde materyalizm hakkında bilgiler yer almaktadır. Materyalizmin…
Teftâzânî’de hüsün ve kubuh
Hüsün-kubuh, insanoğlunun zihnini meşgul eden, ontolojik, epistemolojik ve teklif bakımından pek çok sorunu barındıran bir meseledir. Eş’arî bir âlim olan Teftâzânî de eserlerinde hüsün-kubuh problemine yer vermiş ve dayandığı görüşün doğrulunu ortaya koymak için çeşitli deliller dile getirmiştir. Bu çalışmanın öncelikli amacı, Teftâzânî’nin hüsün-kubuh görüşlerini tespit etmektir. Bir giriş, üç ana bölüm ve sonuçtan oluşan…
Burhânüddîn en-Nesefî’nin Allah anlayışı -İsimler ve sıfatlar-
İslâm düşünce tarihinde erken dönemlerden itibaren ilâhî sıfatlarla ilgili birtakım tartışmalar yapılmıştır. Müslüman coğrafyanın zamanla Ortadoğu ve diğer bölgelere yayılıp genişlemesi, fethedilen bölgelerdeki farklı din ve kültürlerle bir arada yaşamayı gerekli kılmıştır. Bu bağlamda insanlar mensubu oldukları kültüre göre bir din ve Allah inancına sahip olmuşlardır. Çalışmamız, isbât-ı vâcib (Allah’ın varlığı ve birliğinin ispatı), zât,…
Osmanlı ulemâsının Şîa’ya bakışı: Kadızâde Mehmed Efendi (ö.1582-1635) örneği
Bu çalışmada 17. Yüzyıl başlarında yaşamış Kadızâde Mehmed Efendi’nin Şîa’ya bakışı ele alınmıştır. Ayasofya vaizi olması ve toplumda gördüğü aksaklıkları vaazlarında sert bir dille eleştirmesiyle bilinen Kadızâde, Şîa hakkında Nasru’l-Ashâb ve’l-Ahbâb ve Kahru’l-Kilâb es-Sebâb fî Reddi’r-Ravâfid ile Menâkıbu’s-Sahâbe ve Mesâlibu’r-Ravâfız adlı eserleri telif etmiştir. Araştırmada önce Kadızâde’nin yaşadığı dönemin siyasî yapısı ele alınmış ve bunun…
XX.YY Anadolusunda Maturidilik
Ehli Sünnet Kelamının kurucularından Ebu Mansur el-Maturidi, İmam Azam Ebu Hanife’nin görüşlerini sistematik hale getirerek Kelam ilmine yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu alanda birçok önemli eser telif eden Maturidi’nin savaşlar, yağmalar vb. sebeplerle yalnıza iki eseri günümüze ulaşabilmiştir. Uzun yıllar boyuna Ebu Mansur el-Maturidi, belirli sebeplerle ihmal edilmiştir. Fakat onun görüşleri etrafında şekillenen Maturidilik mezhebi…
Günümüz Alevilerinin Caferiliğe bakışı: İstanbul Avrupa Yakası örneği
Her dinî grup toplumsal değişimi tecrübe etmektedir. Toplumsal değişimlerle birlikte söz konusu grupların teolojik boyutları da değişmektedir. Değişen sosyo-teolojik boyutlar dinî grupların ayırt edici kimlik yapılarını diğer dinî grupların kimlik yapılarına bazen benzetirken bazen de farklılaştırmaktadır. Alevilik ve Caferilik arasındaki ilişkiler de bu benzerlik ve farklılıklar arasındaki etkileşim zincirinde şekillenmektedir. Araştırma probleminin genel çerçevesini; Aleviliğin…
İbn Sînâ ve Fahreddin Râzî’nin zaman anlayışları ve ihtilafları
Bu çalışmada İbn Sînâ ve Fahreddin er –Râzî’nin zaman konusundaki görüşleri ve aralarındaki ihtilafların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu gayeyle iki düşünürün fikirleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. İbn Sînâ zamanın hareketin ölçüsü olduğunu ve dışta bir varlığa sahip bulunduğunu iddia etmektedir. O ayrıca meşşâî geleneğin zamanın varlığı konusundaki delil eksikliğini doldurmaya çalışmaktadır. Râzî ise Aristo’cu zaman tanımını kabul…