Tezler

Fıtrat-iman ilişkisi

Allah Teâlâ kâinattaki tüm varlıkları kendilerine özgü bir yaratılış biçimine sahip olarak yaratmıştır. Fıtrat kavramı, özellikle insanın yaratılış biçimini ve özelliklerini temsil etmektedir. Fıtrat, Allah Teâlâ’nın insanda yarattığı kendisini tanıma ve Allah’a iman etme yeteneğidir. Allah Teâlâ kişinin iman etmesini sağlayacak maddi ve manevi her türlü delili insan fıtratına yerleştirmiştir. Fıtrat ve iman kavramları kullanılmaya…

Allah algısı ve bilişsel çarpıtmalar ilişkisi

Bu çalışma Allah algısı ve bilişsel çarpıtmalar ilişkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Allah algısı konusu işlenmiştir. Bu başlık altında Tanrı algısı kavramı, kuramlara göre Tanrı algısının oluşumu ve gelişimi, olumlu ve olumsuz Allah algısı ve İslam’da Allah algısı konularına yer verilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünü bilişsel çarpıtmalar konusu oluşturmaktadır. Bu…

Agnostiklerin Allah’ın bilinemeyeceği iddialarına karşı Eş’ârî ve Matüridî ekollerinin Ma’rifetullah nazariyeleri

Bir yaratıcının varlığının bilinmesi her zaman düşünen insanlar için merak konusu olmuştur ve olmaya da devam etmektedir. Her düşünür farklı faklı görüşler bildirse de bu düşünceler genel olarak üç gruba ayılmaktadır. Bunlar; teizm, ateizm ve agnostisizmdir. Biz bu tezimizde varlığı XIX. yüzyıla dayanan bir akım olan agnostisizmin Allah’ın akıl ile bilinememesine karşın Eş’ari ve Matüridi…

Geçmişten günümüze Afganistan’da Şiilik

“Geçmişten Günümüze Afganistan’da Şiilik” isimli tez çalışmamızla, Şiîliğin Afganistan coğrafyasında genel hatlarıyla geçmişi ve bugününün araştırılması, bu coğrafyada Şiiliğin sürecini takip ederek değişim ve farklılaşmasının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Tez konusu İslam Mezhepler Tarihi bilimsel metodoloji ilkeleriyle incelenmeye çalışılmıştır. Afganistan coğrafyası geçmişte ve günümüzde sürekli dış müdahalelere mâruz kalmış, gerilim ve istikrar sorunları yaşamıştır. Tarihî tecrübe…

Şemseddin Günaltay’ın kelâmî görüşleri

Bu çalışmanın konusu yeni ilm-i kelâm döneminde yaşamış bir aydın olan Ordinaryüs Profesör Mehmet Şemseddin Günaltay’ın kelâmî görüşlerini incelemektir. Tezimiz giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmaya giriş mâhiyetindeki bilgilere yer verildikten sonra, birinci bölümde Günaltay’ın hayatı ve eserlerinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde Günaltay’ın varlık ve bilgi anlayışı ile ulûhiyyet, nübüvvet ve âhiret konularıyla…

Alevîlik’teki Hak-Muhammed-Ali inancının Hıristiyanlık’taki teslis ile karşılaştırması: Teslis benzerliği eleştirisi

Alevîlik-Bektaşîliğin temel yapı unsuru Hak-Muhammed-Ali inancıdır. Bu inancın kendine has yapısı onun anlaşılmasını problemli hale getirmektedir. Bu sebeple pek çok yerli ve yabancı araştırmacı bu inancın temelinde Hıristiyanlığın teslis öğretisinin yattığını iddia etmektedir. Ancak tarihî süreç ve bu inancın oluşumunda etki eden unsurlar bütünlüklü olarak incelendiğinde bunun böyle olmadığı fark edilecektir. İşte bu çalışmanın amacı…

Seyyid Şerîf el-Cürcânî’de zorunlu bilgilerin temellendirilmesi

Antik Yunan mirasının İslâm dünyasına intikaliyle birlikte kelâmcılar bir şekilde bilgi sorunuyla yüzleşmiş, bu çerçevede bilginin tanımı, bilginin kaynaklarının ne olduğu vb. meseleleri tartışmaya açmışlardır. Bu tartışmalar özellikle kelâm geleneğinin müteahhirun döneminde daha incelikli bir hal almıştır. Yeni sorular ortaya çıkmış, eski meseleler bazı noktalarda farklı bakış açılarıyla ele alınmıştır. Söz konusu tartışmaların zaman içerisinde…

Said Nursi’nin risalelerinde nübüvvet anlayışı

Peygamberler, bütün varlıklar arasından seçilen insan türünün en seçkin şahsiyetleridir. Zira onlar, kâinatın mutlak sahibi olan Allah tarafından, beşerin iki cihan mutluluğuna ulaştırılması için vazifeli tayin edilmişlerdir. Bu özellikleri onları, insanlık tarihi için vazgeçilmez kılmıştır. Çünkü insanlık, tarihindeki maddi ve manevi bütün gelişme ve ilerlemeleri, nübüvvet müessesesinin getirdiği hakikatlerle şekillendirmiştir. Nübüvvetin, bu özellikleri göz önünde…

Şemsüddîn es-Semerkandî ve el-Envâru’l-İlâhiyye adlı eseri: Tahkik ve tahlili

Kelam ilmi; ortaya çıkışından günümüze dek genel olarak i’tikadî problemler üze-rinde yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda, gününün şartlarına göre kendini yenileyerek, ortaya çıkan güncel i’tikadî problemlere de çözümler üretmeyi amaçlamıştır. Bizler de kendi dö-neminde -müellifin kendi ifadesiyle bir istek ve ihtiyaç dolayısıyla- bu amaçla yazılan Se-merkandî’nin el-Envârü’l-İlâhiyye isimli yazma haldeki kelam eserinin edisyon kritiğini yapmayı konu edindik….

Mütekaddim dönem Eş’arî kelâmında cevher anlayışı

Atomculuk, kelâm ilminden önce farklı coğrafya ve medeniyetlerde de görülen bir âlem tasavvurudur. Çalışmanın birinci bölümü bu nedenle, kelâm atomculuğunun kaynağı hakkındaki tartışmalar ile en meşhur atomculuk modelleri olan Yunan ve Hint atomcu düşüncelerinin -özellikle- atom hakkındaki görüşlerine ayrılmıştır. Birinci bölümde kelâm atomculuğunun kaynağı ile ilgili kesin bir yargıya ulaşmak yahut bir iddia ortaya koymaktan…