Tanrı’nın evrene müdahale edip etmediğiyle ilgili tartışma, Tanrı’nın varlığıyla ilgili tartışmanın doğal bir sonucudur. Tanrı’nın evrenle ilişkisi nasıldır? Geleneksel dönemlerde Tanrı’nın evrene müdahalesi mümkün olarak değerlendirilirken modern dönemlerde bilimsel verilere dayalı olarak evrenin işleyişinde birtakım yasaların olduğu tespit edilmiş, Tanrı’nın bu yasaların işleyişine müdahale edip edemeyeceği daha farklı bir şekilde tartışılmıştır. Gazâli’ye göre Allah dilediği zaman dilediği şekilde evrene müdahale edebilir. O, “bu ‘O’nun yaratıcılığının ve hâkimiyetinin gereğidir şeklinde bir yaklaşım benimsemektedir. Buna karşılık evrenin işleyişinde sıkı bir determinist anlayışa sahip olan David Hume, Tanrı istese de evreninin işleyişine müdahale edemeyeceğini, böyle bir durumun gerçekleşmesi halinde bir düzenden bahsedilemeyeceğini ifade etmektedir. Bu makalede şu amaçlanmaktadır: Mucizenin Tanrı’nın evrene müdahalesi anlamına gelip gelmediği, Tanrı’nın evrene müdahale etmesinin O’nun evreni yaratırken bir şeyleri eksik bıraktığı, bir şeylerin amaçlandığı gibi yolunda gitmediği durumlarda mucizenin devreye girdiğini ve bu durumun Tanrı için bir eksiklik olup olmadığını irdelemektir. Son zamanlarda batı düşünce dünyasında, evrende hâkim olan yasalardan dolayı evreni yaratıp bir kenara çekilmek zorunda bırakılan bir Tanrı inancı hâkim olmuştur. Bu durumda ya Tanrı’nın inkârını ya da O’nun figüratif bir varlık haline gelmesine sebep olmaktadır.
| Yazar: | Osman KARAAĞAÇ |
| Yayın: | Ortaçağ Araştırmaları Dergisi |
| Cilt: | 5 |
| Sayı: | 1 |
| Sayfa: | 121 – 129 |
| Tarih: | 2022 |
| DOI: | 10.48120/oad.1064379 |
| ISSN: | 2667-4882 |
| URL: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/oad/issue/70559/1064379 |
