“Geçmişten Günümüze Afganistan’da Şiilik” isimli tez çalışmamızla, Şiîliğin Afganistan coğrafyasında genel hatlarıyla geçmişi ve bugününün araştırılması, bu coğrafyada Şiiliğin sürecini takip ederek değişim ve farklılaşmasının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Tez konusu İslam Mezhepler Tarihi bilimsel metodoloji ilkeleriyle incelenmeye çalışılmıştır. Afganistan coğrafyası geçmişte ve günümüzde sürekli dış müdahalelere mâruz kalmış, gerilim ve istikrar sorunları yaşamıştır. Tarihî tecrübe açısından her yönüyle bilimsel araştırmalara konu edilmesi gereken bu bölgedeki Şiîliğin de inceleme konusu olması beklenirdi. Konuyla alakalı bazı bilimsel çalışmalar yapılmış olsa da daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç duyulduğu aşikardır. Afganistan tarihinde ve toplumunda Şiîlik olgusu, Irak coğrafyasında şekillenen Şianın, tarihî Horasan bölgesindeki tezâhürü olarak ortaya çıkmıştır. Afganistan Şiasının çoğunluğu İsnâaşeriyye fırkasına mensuptur. Belli bölgelerde İsmâiliyye’ye mensup küçük topluluklar da bulunmaktadır. Muhtemelen tarihî süreçte Şiiler, Afganistan’ın merkezden uzak ve dağlık bölgelerinde kapalı bir toplum yapısı tarzında yaşayarak varlıklarını muhafaza etmişlerdir. Afganistan Şiîlerinin belli etnik topluluklara mensup olmaları, etnik ve mezhebî dayanışma ruhuyla var olmaları asırlardır ayakta kalmalarına da katkı sağlamıştır. Tarihî süreçte İsnâaşeriyye; İlhanlılar, Safevîler ve Kaçarlar gibi bölgede hâkim Şiî nitelikli yönetimlerin Şiiliği bölgede yayma faaliyeti ve politikasının etkisiyle de desteklenmiş ve güç kazanmıştır. Afganistan’da Sünnî yönetimlerle zaman zaman sorunlar yaşayan Şiî topluluklar özellikle son dönemlerde İran Şiî çevreleriyle daha etkin ilişki içerisine de girmiştir. İran ve Irak’taki Şiî ilim havzalarında eğitim alan Afganistanlı Şiî ulemanın önderliği ile yoluna devam etmiştir.
| Yazar: | HUMAIRA MUDAQEQ |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | Erciyes Üniversitesi |
| Danışman: | PROF. DR. MUHARREM AKOĞLU |
| Yayın Yeri: | Kayseri |
| Tarih: | 2022 |
| Sayfa: | 96 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
