Takıyyüddîn en-Necrânî’nin ulûhiyyet anlayışı

Bu çalışmada, Mu’tezile’nin son dönemi olarak ifade edilen hicrî VII. yüzyılda yaşamış bir âlim olan Takıyyüddîn en-Necrânî’nin ulûhiyyet konusundaki görüşleri ele alınmıştır. Kelâm meselelerinin bir çoğunda Mu’tezile’nin Basra ekolünün Hüseyniyye çizgisine bağlı olan Necrânî, kendisini Ebû Hâşim el-Cübbâî’nin (ö. 321/933) takipçileri olan Behşemiyye ekolünün görüşlerinin karşısında konumlandırmıştır. Necrânî’nin günümüze ulaşan tek eseri olan el-Kâmil fi’l- İstiksâ’da Behşemiyye-Hüseyniyye tartışmalarının temel meseleleri ele alınmıştır. O, konuları ele alırken kimi zaman felsefî argümanları kullansa da bazı konularda aklî delil getirmenin yeterli olmadığını ve nakle başvurmak gerektiğini ifade etmiştir. Bu nedenle onun, Mu’tezile’nin genel anlayışından uzaklaşıp Ehl-i Sünnet’le yakınlaştığı şeklinde yorumlar yapılmıştır. Ancak Necrânî’nin özellikle sıfatlar konusunda, Behşemiyye ile birlikte gelen bazı ılımlı düşünceleri eleştirerek saf Mu’tezilî anlayışa geri dönmeye çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle o, ahvâl teorisini reddederek bu amacını ortaya koymaktadır.

Yazar: BÜŞRA NUR HATİPOĞLU YAKUT
Tür: Doktora
Üniversite: İstanbul Üniversitesi
Danışman: PROF. DR. ÖMER AYDIN
Yayın Yeri: İstanbul
Tarih: 2022
Sayfa: 312
URL: https://tez.yok.gov.tr
15 Ocak 2023