Bu çalışma, müteahhirîn dönem Ehl-i Sünnet kelâmcılarından Âmidî’nin kelâm sıfatı konusundaki konumunu ve kelâmullah tartışmalarına nasıl yön kazandırdığını incelemektedir. Mezheplerin Allah Teâlâ’nın sıfatlarından herhangi biri hakkındaki görüşleri, ilâhî zât-sıfat anlayışlarından ayrı değildir. Bu nedenle iki bölümden müteşekkil bu çalışmanın birinci bölümü, mezheplerin ilâhî zât-sıfatlar hakkındaki tutumları ve ispat yollarından oluşmaktadır. İkinci bölümde ise mezheplerin kelâm sıfatı özelindeki görüşleri ve delillendirme metotları ele alınmıştır. Ortaya atılan yorum farklılıkları, her iki bölümde de Âmidî’nin bakış açısından ele alınmıştır. Bu bağlamda birinci bölümde sıfat tartışmalarının ortaya çıkış nedenleri ve Müslümanlar arasında ortaya çıkardığı ihtilafların sebepleri zikredilmiştir. Daha sonra İslâm filozoflarının varlık, bilgi ve nefis teorileri doğrultusunda zât-sıfat ilişkisini nasıl yorumladıkları incelenmiştir. Ardından Mu’tezile, Şîa, mücessime, müşebbihe ve Ehl-i Sünnet kelâmcılarının ilâhî sıfatlar hakkındaki görüşleri ve delilleri ele alınmıştır. Son olarak Âmidî’nin Allah Teâlâ’nın zâtî sıfatları hakkındaki görüşleri, kullandığı deliller ve kendinden önce bu konuda görüş belirten mezheplerin delillerine yönelik eleştirileri incelenmiştir. İkinci bölüm ise kelâmullah tartışmalarının çıkış nedenleri ve bu meselenin Kur’ân’ın yaratılmış olması, kelâmullahın işitilip işitilemeyeceği, kelâmın mâhiyeti gibi açılımları ile başlamaktadır. Daha sonra kelâm sıfatı hakkında mezheplerin görüşleri aktarılmıştır. Son olarak Âmidî’nin kelâm sıfatını tamamen reddedenler ve bu sıfatı hâdis kabul edenlerin delillerine yönelik cevapları aktarılmıştır. Âmidî nezdinde özellikle kelâm-ı nefsî ve kelâm-ı lafzî ayrımının önemi dikkat çekmektedir. Zira o, özellikle kelâm sıfatını hâdis olduğunu ispatlamaya çalışan delilleri titizlikle ele almaktadır. Bu eleştirilerden sonra, Âmidî’nin ilâhî kelâmı ve bu kelâmın kadîm olduğunu ispat etmek için kullandığı özgün deliller ele alınmıştır.
| Yazar: | MUHAMMED DERİN |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi |
| Danışman: | PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU |
| Yayın Yeri: | İstanbul |
| Tarih: | 2022 |
| Sayfa: | 136 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
