İslam açısından insan, toplumsal bir varlık olduğu kadar ekolojik bir varlıktır da. Bu dünya, ona emanet edilmiş, onun kendisini geliştireceği ve varoluş gayesini gerçekleştireceği bir ortam, ilahî imtihanın gerçekleştiği bir sahne kılınmıştır. Doğa insanlığın yurdudur; insanların doğa zarar vermesi, insani yaşama da zarar verecektir. Bu nedenle insanlığın medeniyet yolculuğu ve terakkisi,
sadece insanın insanla ilişkisini değil insanın doğayla ilişkisini de ıslah etmesini gerektirir. İslam’ın ekolojik yaklaşıma temel oluşturan telakkileri, aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Doğa, Allah’ın ayetleri ve yaratılış kitabıdır; tevhidin aynasıdır; tasarım ve düzeniyle Yaratıcı’nın varlığına işaret eder. Her şeyin birbirine bağlı olduğu tek ve kozmik ekosistem olarak Allah’ın birliğini kanıtlar.
- İlahî sıfatların yansımaları olan varlıklar ve varlık düzeni anlaşılması ve saygı gösterilmesi gereken bir değere sahiptir.
- Doğa insan için bir mutlak mülkiyet konusu değil, varoluş gayesini gerçekleştirmesi için insana sunulmuş ilahî emanettir.
- İnsanın temel sorumluluklarından biri de varlıkların haklarına riayettir. İslam bu noktada insanın kendisiyle, başka insanlarla ilişkilerine yön verdiği gibi insan dışı canlılarla ilişkilerine de yön verir.
- İslam, zulmetmekten kaçınmayı dolayısıyla varlıklara tabiatlarına uygun muameleyi emreder. Bu bağlamda yüzyıllardır İslam ile yoğrulmuş kültürümüzde “karıncayı bile incitmeme”, “can taşıyanlara merhamet” ilkeleri, İslam’ın aşıladığı ekolojik bakışa örnektir.
- İslam’da “ibadet”, “salih amel” ve “sadaka” kavramlarının ekolojik bir boyuta sahiptir. Dilsiz /konuşamayan canlılara gösterilen şefkat ve edilen yardım salih ameldir; “sadaka” hükmündedir.
| Yazar: | Recep Ardoğan |
| Sempozyum Başlığı: | Uluslararası Din Düşünce ve Ahlak Sempozyumu |
| Yer: | Van |
| Yayıncı: | Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi |
| Tarih: | 5-7 Kasım 2021 |
| Sayfa: | 48 |
| ISBN: | |
| URL: | http://webportal.yyu.edu.tr/dindusunceahlak |
