İslam düşüncesinde gerek fikirleri gerekse eserleri ile etki eden pek çok düşünür, farklı coğrafyalara ilmî seyahatlerde bulunmuştur. 15. yüzyıl ve sonrasında da Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul’a bu şekilde ilmî seyahatler yapılmıştır. İlim tahsili için Osmanlı Devleti’nin başkentine Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinden birçok âlimin geldiği bilinmektedir. İslam düşüncesinde eserleriyle etki eden Karabağlı bilginlerden biri de Yusuf b. Muhammed Cân elKarabâğî el-Muhammed Şâhî’dir. Yusuf b. Muhammed Cân el-Karabâğî’nin doğum yeri ve eğitimi hakkında bilgi yoktur. 1035/1625-26 yılında vefat etmiştir. Tefsir ve kelam ile ilgili birçok eser kaleme almıştır. Eserlerinden bazıları; Risâle fî Tefsîri Sûreti’l-Feth, Ta’likâ alâ Şerhi Celâli’d-Devvânî li’l-Akâdidi’l-Adudiyye, Şerhu Risâleti İsbâti’l-vâcib li’d-Devvânî’dir. Muhammed Cân Yûsuf el-Karabâğî’nin Vâcib’in ispatı problemini ele aldığı biri telif diğeri de şerh olmak üzere iki metni bulunmaktadır. Telif metninin mukaddime kısmında kendi ismi İbn Muhammedcân Yûsuf el-Karabâğî el-Muhammed Şâhî şeklinde geçmektedir. Ardından bu risâlede isbât-ı vâcib problemini ele almayı amaçladığını ifade etmektedir. Yusuf el-Karabâğî, Celâleddin Devvânî’nin Risâleti İsbâti’l-vâcibi’l-kadîme adlı eseri üzerine Şerhu Risâleti İsbâti’l-vâcib adlı şerhini yazmıştır. Bu şerh Devvânî’nin metninin tamamını kapsamaktadır. Türkiye Kütüphanelerinde Yusuf el-Karabâğî’nin telifi olan İsbât-ı Vâcib risalesinin iki,
şerhinin de üç nüshasını tespit edilmiştir. Bu nüshalar, Süleymaniye Kütüphanesi Carullah Efendi Koleksiyonu 1210 numarada, Süleymaniye Kütüphanesi Laleli Koleksiyonu 2206 numara ve Selimiye 791 numarada kayıtlıdır. Bu çalışmada, Yusuf el-Karabâğî’nin isbat-ı vâcib görüşleri, Risale İsbâti’l-vâcib ve Şerhu Risâleti İsbâti’l-vâcib adlı eserleri çerçevesinde Celâleddin Devvânî’nin görüşleriyle mukayeseli bir şekilde incelenmesi amaçlanmaktadır.
| Yazar: | Hatice Toksöz |
| Sempozyum Başlığı: | INCSOS VII Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi |
| Yer: | Bakü |
| Yayıncı: | Asos Yayınevi |
| Tarih: | 2-3-4 Haziran 2022 |
| Sayfa: | 243 |
| ISBN: | 978-625-7501-97-2 |
| URL: | https://incsos.net/Incsos_ozet_full.pdf |
