Tarihsel yaşam pratiklerinin sunduğu imkânlardan bağımsız ele alınamayacak bir gelişim çizgisinin takibi ile İslam teolojisi belirli bir kıvam ve görünüme kavuşmuştur. İslam teolojisini temsil eden Kelam, inşa sürecinin kendisine sunduğu imkânların ve handikapların tümünü değilse bile önemli bir bölümünü üzerinde taşır. En temelde Kelam, bir İslam inananının neye nasıl inanması gerektiğini ortaya koymak sorumluluğundadır. Buna ek olarak İslam dışı unsurların İslam’a ilişkin sorunlarını gidermek de bir sorumluluk alanı olarak Kelam’a aittir. Müslümanlara dinleri ve inançları hakkında bilgi sunmak, farklı inanç gruplarına karşı temsil ettiği inancı savunmak bu disiplinin çalışma alanıdır. Öte yandan İslam’ın çağrısını farklı inanç grupları arasında yaymak ve temsil ettiği din lehine kazanımlar sağlamak da bu disiplinden beklenmiştir. Bu gün terkedilmiş bir çalışma alanı görüntüsü veren gayrimüslim gruplar arasında İslam öğretisini yaymak sorumluluğu özellikle geri kalmışlık başta olmak üzere çeşitli sorunların kaynaklık ettiği bir durumdur. İslam Kelamı’nın güncel problem alanlarına çözümler üretmek konusundaki sorunlara ek olarak kullandığı soyut teolojik dil, halk İslam’ı ile İslam Kelamcıları arasındaki mesafeleri de arttırmıştır. İslam geleneğinin Kelam ilmine karşı en başta takındığı tavrın negatif olduğunu farkında olarak Zemmü’l Kelam edebiyatının etkisiyle Kelamcıların alandaki etkileri de sınırlandırılmıştır. Kelam, geçmişten devraldığı negatif şöhreti gidermek, parçalı görünümünden kurtulmak ve Halk İslamı’na yaklaşmak imkânına da sahiptir. Bunun için; soyut ve soğuk dilini, elitçi söylemini ve tarihi soruları tartışmaya ara vererek, evren algısında bir revizyona gitmelidir. Kelam’ın tanrı tasavvurunu da etkileyecek olan bu evren algısıyla Kelamcı, kitaplardan kaldırarak bakışını evrene yönelecek böylece daha organik bir veri sağlama imkânına kavuşacaktır. Geleneksel Kelam’ın sentetik dili ve kurgusunun dışındaki bu alan, evrenle kucaklaşmak ve dini bir kompozisyon içerisinde ele almayı önermektedir.
| Yazar: | Bayram ÇINAR |
| Yayın: | Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
| Cilt: | 10 |
| Sayı: | 19 |
| Sayfa: | 15 – 40 |
| Tarih: | 2021 |
| DOI: | |
| ISSN: | 2146-7900 |
| URL: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/gifad/issue/59774/758048 |
