Peygamberlik meselesi, İslam inancının temel esaslarından biridir. Peygamberlik kurumunun gerekliliğinin izah edilmesi ve bu kuruma yönelik eleştirilerin yanıtlanması, nübüvvet inancının sağlam bir temele oturtulması açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Mâtürîdî kelâm ekolünün kurucusu Ebû Mansûr el-Mâtürîdî (öl. 333/944) ile bu ekolün önemli temsilcilerinden Nûreddin es-Sâbûnî’nin (öl. 580/1184) nübüvvet anlayışlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmaktadır.
Mâtürîdî, 4./10. yüzyılda Semerkant’ta yaşamış olup, Ebû Hanîfe’den itibaren Hanefî gelenekte kabul gören inanç esaslarını kelâm yöntemini kullanarak açıklamış, savunmuş ve sistemleştirmiştir. Böylece Ebû Hanîfe’nin itikadi çizgisi, Mâtürîdî’nin katkılarıyla bir kelâm mezhebine dönüşmüştür. Sâbûnî ise 6./12. yüzyılda Buhara’da yaşamış ve kaleme aldığı eserlerle Mâtürîdî’nin görüşlerinin yaygınlaşmasına ve tanınmasına önemli katkılarda bulunmuştur.
Bu araştırmada, Mâtürîdî’den Sâbûnî’ye uzanan yaklaşık iki yüz elli yıllık süreç, nübüvvet konusu özelinde analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; Mâtürîdî’nin nübüvvet meselesini eserlerinde detaylı bir şekilde ele aldığı, nübüvvetin gerekliliğini açıklarken hem aklî hem de naklî delilleri kullandığı ve günümüze ışık tutan özgün yorumlar geliştirdiği tespit edilmiştir. Sâbûnî, Mâtürîdî’nin nübüvvet konusundaki görüşlerini büyük oranda benimsemiş ve eserlerinde savunmuş olmakla birlikte, ismet anlayışında onun Mâtürîdî’den ayrılarak bazı peygamberler özelinde “hata” yapabileceklerini kabul ettiği, Mâtürîdî’nin peygamberlik için temel bir nitelik olarak gördüğü “peygamberlerin şehirli olması” görüşüne katılmadığı ve nübüvvetin ispatı hususunda zaman zaman farklı deliller kullandığı görülmüştür. Ayrıca, Sâbûnî’nin nübüvvet karşıtları ile mücadelesinde Mâtürîdî’den farklı olarak Haşeviyye fırkasını da eleştirilerine dahil ettiği anlaşılmıştır.
| Yazar: | Hacı İsmail Doğan |
| Yayın Yeri: | Ankara |
| Yayıncı: | Oku Okut Yayınları |
| Tarih: | 2024 |
| Sayfa Sayısı: | 88 |
| ISBN: | 978-625-98869-9-2 |
| URL: | https://yayin.okuokut.org/index.php/okuokut/catalog/book/58 |
