“Yahya b. Ebi’l-Hayr El-İmrâni’nin Zeydîleri Eleştirisi” başlıklı tez çalışmasında, 6./12. yüzyılda Yemen’de yaşayan Yahya b. Ebi’l-Hayr El-İmrânî’nin el-İntisar fi reddi ale’l-Mutezileti’l-Kaderiyyeti’l-eşrar adlı eseri bağlamında Zeydîleri eleştirdiği hususlar genel olarak incelenmektedir. Tezimiz giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmakta olup, girişte tez çalışmamızın ana konusu, önemi, kapsamı, amacı, yöntemi ve istifade edilen temel kaynaklara ilişkin bilgiler verdik. Birinci bölümde İmrânî’nin içinde yaşadığı sosyo-politik, dini-mezhebi ortam, hayatı, ilim tahsili ve hocaları, öğrencileri, eserleri konu edilmiştir. İmrânî’nin yaşadığı dönemde siyasi ortam bağlamında Yemen’deki yerel devletler ve birbirleriyle ilişkilerine yer verilmiş, mezhebi ortam bağlamında bu dönemdeki fıkhî ve itikadi mezhepler, onların kendi içlerindeki durum ve birbirleriyle ilişkileri genel olarak ele alınmıştır. Sonra El-İntisâr fi reddi ale’l-Mutezileti’l-Kaderiyyeti’l-Eşrar eseri hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Daha sonra da İmrânî ve mensubu olduğu Ehl-i Hadis-Hanbeli mezhebinin benimsediği temel itikadî fikirleri/inançları bizzat yazarın kendi eserinden takdim etmeye ve bu konularda ortaya çıkan meselelerin çözümünde müracaat ettikleri ana delilleri/bilgi kaynaklarını açıklamaya çalıştık. Bu şekilde okuyucunun, İmrânî’nin ikinci bölümde betimlenen eleştirilerini daha sağlıklı değerlendirebileceğini düşünmekteyiz. Araştırmamızın temel konusunu teşkil eden ikinci bölümde ise, İmranî’nin el-İntisar adlı eseri bağlamında Zeydileri eleştirdiği temel konular ve bunları nasıl gerekçelendirdiği hususu incelenmiştir. Bununla birlikte yeri geldikçe İmrânî’nin bu eserde muhalifi Zeydî kâdî Ca’fer b. Ahmed’e atfettiği ifade ve fikirler imkan nisbetinde onun ed-Dâmiğ adlı eserinden de kontrol edilerek herhangi bir farklılık olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Burada iki tarafın birbirlerine hakaret amaçlı yönelttikleri Haşeviyye, Kaderiyye isimlendirmeleri, Marifetullah, Allah’ın sıfatları, salah, aslah, ivaz, Allah’ın ve insanın fiilleri, Allah’ın iradesi, hidayeti ve saptırması, kaza, kader, İsrâ, Mi’rac, kabir azabı, cin, iblis, deccal, imâmet ve hilafet konularına ve bu konulardaki karşılıklı eleştirilere yer verilmiştir. Sonuç kısmında da elde edilen bulgular çerçevesinde bir özet ve değerlendirme yapılmıştır.
| Yazar: | HAMISI IDDI HAMISI |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | Marmara Üniversitesi |
| Danışman: | PROF. DR. MEHMET ÜMİT |
| Yayın Yeri: | İstanbul |
| Tarih: | 2021 |
| Sayfa: | 118 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
