Mütekaddimûn dönem kelâm eserlerinin muhtevası incelendiğinde, Allah’ın görülebilmesini ifade eden rü’yetullah meselesinin farklı boyutlarla ele alındığı görülmektedir. İslâm’ın temel iki kaynağı olan Kur’ân ve Sünnet’te rü’yetullahla ilgili kavram ve ifadelerin yer aldığı bilinmekle beraber konunun itikâdî bir mesele haline gelmesi farklı gerekçelere dayanmaktadır. Öncelikle Allah’ın görülmesi meselesi inananların merak edip hakikatini öğrenmek istediği bir olgudur. Bundan dolayı İslâm kelâm ekolleri ilk dönemlerden itibaren akıl-nakil çerçevesinde konuyu ele almış ve görüş bildirmişlerdir. Mütekaddimûn döneminin son mütekellimlerinden olan İmamü’l-Harameyn el-Cüveynî (ö. 478/1085), bu dönemin ilmî mirasını kendinden sonraki döneme aktarmanın yanı sıra yeni bir metodolojinin de oluşmasına zemin hazırlayarak bir sistem adamı olduğunu göstermiştir. Cüveynî’nin, kelam ilminde mantık ilmini kullanarak ve te’vili önceleyerek geliştirdiği sistemler, rü’yetullah mevzuunda da etkisini göstermektedir. Cüveynî, rü’yetullah meselesinde naklî ve aklî deliller sunmakla beraber yeni argümanlar kullanmaktadır. Rü’yetullahı mümkün sıfatlar kategorisinde incelemektedir. Takip etmiş olduğu Eş’arî mezhebinin bu doğrultudaki görüşünü güçlendirmektedir. Mu’tezile’nin şuâ teorisine yer vererek karşı sorularla bu teoriyi eleştirmektedir. Rü’yetullahın imkânı konusunda âdet teorisini savunmaktadır. Cüveynî, mütekaddimûn döneminin son âlimlerinden olması hasebiyle, Ehl-i Sünnet düşüncesinin ilmî bağlamda geldiği son noktayı temsil etmekte ve sistem aktarımını sağlamaktadır. Bu makalede hem dönemsel hem de sistemsel olarak kelâm tarihinin önemli temsilcilerinden olan Cüveynî’de, kelâmın ihtilaflı konularından biri olan rü’yetullah anlayışı incelenmektedir.
| Yazar: | İrem KARALAR |
| Yayın: | JASSS (The Journal of Academic Social Science Studies) |
| Cilt: | 15 |
| Sayı: | 89 |
| Sayfa: | 287-304 |
| Tarih: | 2022 |
| DOI: | 10.29228/JASSS.57618 |
| ISSN: | 2148-4163 |
| URL: | https://jasstudies.com/ |
