Bu çalışmada en az hicrî 971 yılından beri Seyyid Şerîf Cürcânî’ye atfedilen nefsü’l-emr hakkındaki sözde r nin otantikliği incelendi. Ulaşılan bulgular neticesinde söz konusu risalenin Cürcânî’ye ait olmayıp Şemseddin es-Semerkandî’nin el-Ma‘ârif fî şerhi’s-Sahâ’if’indeki nefsü’l-emr tartışmasının geçtiği pasajın müstakil istinsahı olduğu tespit edildi. Makalenin ikinci başlığında ise Cürcânî’nin diğer eserlerinde nefsü’l-emr konusunu incelediği ifadelerden hareketle metnin onun görüşlerini ne derece temsil ettiği tartışıldı. Buna göre metnin, Cürcânî’nin nefsü’l-emr konusundaki görüşlerini temsil etme noktasında yeterli olmadığı ortaya konuldu. Üçüncü başlıkta birçok yazmanın incelenmesinin ardından, bu pasajın muhtemelen bizzat Cürcânî veya talebeleri tarafından istinsah edilip üstüne notlar alındığı, ancak daha sonraları yanlışlıkla ona atfedildiği gösterildi. Bu sayede bu tarihi hatanın ortaya çıkmasının ihtimalleri üzerinde bazı değerlendirmeler yapıldı. Son başlıkta ise Semerkandî’nin nefsü’l-emr görüşleri bu pasajın içeriğinden hareketle değerlendirildi. el-Ma‘ârif’in matbu yazmasında olmayıp birçok yazmada bulunan bazı ifadelerinden hareketle Semerkandî’nin, nefsü’l-emr ve önermelerin kurulumu hakkında Ebherî-Tûsî arasındaki tartışmaya dair yeni teklifleri olduğu tespit edildi. Semerkandî’ye göre nefsü’l-emr konusunun önermelerin doğruluk teorisiyle olan ilişkisi gösterildi. Sonuç olarak nefsü’l-emr konusunda yazılan eserlerin neşrinin ve çalışılmasının Müslüman düşünürlerin “Doğruluk nedir?” sorusuna verdiklerin cevapları anlamada ne derece önemli olduğuna işaret edildi.
| Yazar: | Muhammet Maşuk Aktaş |
| Yayın: | Nazariyat İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi |
| Cilt: | 8 |
| Sayı: | 2 |
| Sayfa: | 89-116 |
| Tarih: | 2022 |
| DOI: | 10.12658/Nazariyat.8.2. M0182 |
| ISSN: | 2148-8088 |
| URL: | https://www.nazariyat.org/sayilar/cilt-8-sayi-2/muhammet-masuk-aktas-semerkandi |
