Yahya Nev‘î Efendi (v.1007/1599), Hanefî ve Matürîdî mezhebine mensup Osmanlı dönemi müderrislerindendir. Babası tarafından sufi, annesi tarafından selefi bir ortama ve birikime sahip olsa da sufi meşrep onda hakim olmuştur. Osmanlı dönemi itikad anlayışının şekillenmesinde Selçuklu dönemi Felsefî Kelâma dair yazılmış olan eserler etkili olduğundan Nev‘î Efendi, o birikimden istifade ederek Felsefî Kelâma dair özet bir eser telif etmiştir. Muhassalu Mesâili’l-Kelâmiyye adıyla kaleme aldığı eserde o zamana kadar yazılmış olan itikadi ve felsefi Kelâm eserlerden istifade etmiştir. Bunu yaparken sadece Mâtürîdî alimlerin eserleriyle yetinmeyerek Eş‘arî alimlerin eserlerinden de istifade etmiştir. Böylece muhakkik alimlerin yöntemine bağlı kalmıştır. Nev‘î Efendi, eserini yazarken sufilerin görüşlerine yer verirken, tartışmalı meselelerde sufileri savunmayı ihmal etmemiştir. İbn Kemal Paşa bir kısım sufilerin, icâb (alemin zorunlu olarak yaratıldığı) konusunda felsefecilere muvafakat ettiğini iddia ederken, Nev‘î Efendi’ye göre müteşerri’ sufiler, icab konusunda felsefecilere muvafakat etmemiştir. Zira sufiler, Allah’ın zatına zait olan iradeyi ispat etmişlerken, nasıl olur da mutlak olarak icab konusunda felsefecilere muvafakat etsinler. Allah’ın fail ve muhtar olduğunu sarih şekilde ifade etmişlerdir. Dolayısıyla Kelâm eseri Felsefî Kelâm özelliğine ek olarak felsefi ve sufi Kelâm eseri niteliği kazanmıştır. Bu çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Nev‘î Efendi’nin hayatı, ilmi kişiliği, Muhassalu Mesâili’l-Kelâmiyye adlı felsefî-sufi Kelâm eserinin içeriği ve eserin el yazma nüshaları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde eserin tahlili ve değerlendirmesi ile beraber Nev‘î Efendi’nin kelâmî görüşleri incelenmiştir. İkinci bölümde ise eserin tahkiki sunulmuştur.
| Yazar: | Vezir Harman |
| Yayın Yeri: | Konya |
| Yayıncı: | Kitap Dünyası |
| Tarih: | 2024 |
| Sayfa Sayısı: | 220 |
| ISBN: | 978-625-5980-11-3 |
| URL: | https://www.kitapdunyasi.com.tr |
