İsbât-ı Vâcibe Giden Yolda Delillerin Telfîki Devvânî ve Ahmed Nûri Örnekleri
İslâm inanç sisteminin en temel konusu ve gayesi şüphesiz marifetullah (Allah’ın bilinmesi) mevzuudur. Bu konuda yapılan çalışmalar literatürde daha çok isbât-ı vâcib olarak isimlendirilmekte, kelâm, felsefe ve tasavvuf ekollerinin her biri için en kıymetli mesai olarak kabul edilmektedir. Kelâm ekolleri daha çok İbn Sînâ’nın (ö. 428/1037) etkisiyle Fahreddin Râzî (ö. 606/1210) sonrası yoğun olarak bu…
Tecrîd Geleneğinde Zorunlu Varlık’ın Zorunluluğu Tartışması: İsfehâni, Kuşçu ve Devvânî
Tanrı için “Zorunlu Varlık” terimini kullanması İbn Sînâ’nın felsefî-teolojik düşünceye kazandırdığı en önemli yeniliklerden biridir. Zorunlu Varlık terimi hem İslam hem Batı düşüncesinde büyük kabul görmüş, ontolojik delil, kozmolojik delil, varlık-mahiyet ayırımı, varlığın yüklem olma/ması ve ilahi basitlik gibi tartışmaların odağında yer almıştır. Geç dönem İslam düşüncesinde metafizik tartışmaların sürdürüldüğü en güçlü ve uzun soluklu…
Bir Bilgi Tanımının Eleştirisi: Devvânî’nin Risâle fî Ta‘rîfi’l-‘İlm Bağlamında
Bu çalışmada, Celâleddîn ed-Devvânî’nin (öl. 908/1502) Risâle fî ta‘rîfi’l-‘ilm isimli risalesi tahlil edilmektedir. Risalede müteahhir dönem kimi kelamcıların benimsediği bir bilgi tanımı eleştirilmektedir. Araştırması yapılan bilgi tanımının üç bileşeni bulunmaktadır: Sıfat, temyiz ve çelişiğe ihtimali olmamak. Bilgi kategori olarak bir sıfattır. Bu sıfat ile temyiz elde edilir. Sonuç bilgidir ve bu bilginin çelişiğine ihtimali olmamalıdır….