Adalet ve Zulüm -et-Ta’dîl ve’t-Tecvîr-
Mutezile’nin doğuşundan beşinci yüzyılın başına kadar gelen süreçte tartışılan tüm konuları ihtiva eden Muğnî külliyatı, aslında sadece Mutezile için değil, bütün bir nazarî düşünce için klasik sayılmaktadır. İslam düşünce mirasının derinliğini gözler önüne seren bu külliyat, aynı zamanda Mutezile geleneğinin en hacimli klasiği olarak kabul edilir. Külliyatta müstesna bir yer tutan “Adalet ve Zulüm” adındaki…
Mu’tezile’nin İnsan Tasavvuru Kâdı Abdülcebbâr Örneği
Çalışmamızda tematik sorular arasında teolojik antropolojiye ilişkin meseleler merkezi bir yer işgal eder. Bu sorulardan bazıları şu şekilde sıralanabilir: İnsanın mahiyeti nedir? İnsanın bir özü var mıdır; bu öz, insanın ruhu mudur? İnsan salt maddi bir yapı mıdır? İnsanda ruh-beden dikotomisi var mıdır? Çalışmamızda insanın yapısıyla ilgili bu tür sorulardan başlayıp, daha sonra Kâdı’nın düşünce…
Kâdî Abdülcebbâr’da Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispatı
Bu çalışmada hicri dördüncü yüzyılda yaşayan ve İslâm’ın akılcı ekolü Mu’tezile’ye mensup Kâdî Abdülcebbâr’da Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispatı incelenmiştir. Müellifin görüşleri tespit edilirken kendi eserleri olan el-Muğnî fî Ebvâbi’t-Tevhîd ve’l-Adl, Şerhu’l-Usûli’l-Hamse ve Tesbîtü Delâili’n-Nübüvve en çok yararlanılan kaynaklar olmuştur. Çalışmamız giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, yöntemi ve kaynakları açıklanıp, Kâdî…
91 Soruda İmâmiyye Kelamının Özü: Şeyh Müfîd’in en-Nüket fî Mukaddimâti’l-Usûl Adlı Eserinin Tercümesi ve Değerlendirmesi
Şeyh Müfîd, hayatı boyunca İmâmiyye kelamını geliştirme ve rasyonelleştirme çabası içerisinde olmuştur. Bu uğurda birçok eser telif etmiş ve eserlerinde farklı metodolojiler denemiştir. Kendisinden sonrakilere yol haritası olacak bir eser olarak ise en-Nüket fî Mukaddimâti’l-Usûl adlı eseri kaleme almıştır. Zira İmâmiyye’de kelamî meselelerin nasıl ele alınacağına dair önemli ipuçları sunmakta ve bir kelam metodolojisi ortaya…
Meşhur Mu‘tezilî ve Sünnî Müfessirlerin Rü‘yetullâh Meselesine Bakışı
Ehl-i Sünnet ve Mu‘tezile arasında en fazla tartışılan konulardan biri de rü‘yetullâh meselesidir. Her iki tarafın da Allah tasavvurunu anlamak için bariz bir örnek olan bu konu tefsirlere de yansıyarak müfessirler arasında büyük tartışmaların yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Bu tartışmalar, genel itibariyle Allah’ın dünyada ya da âhirette görülmesinin mümkün olup olmadığı, görmeyi mümkün kılan şartlar ve…
Mâtürîdî ve Kâdî Abdülcebbâr’a Göre Bireyin Gaflet Karşısında Psikososyal Sorumluluğu
Bu çalışmanın amacı İmam Mâtürîdî ile Kâdi Abdülcebbâr’ın bireyin gaflet karşısında psikososyal sorumluluğu hakkındaki görüşlerini, fert ve toplumların inanç ve ahlâk problemlerine getirdiği çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Bu çalışma bir nitel araştırmadır. Doküman analizi metodu çerçevesinde konuyla ilgili basılı belgeler kullanılmıştır. İnanç, eylem ve ahlâk ile ilgili bir kavram olan gaflet, bir şeyin önemini anlayamama,…
Kâdî Abdülcebbâr’da Hz. Peygamber’in Nübüvvet Delilleri
Bu çalışmanın amacı Kâdî Abdülcebbâr’ın Hz. Peygamber’in nübüvvetini temellendirme yöntemini ve risâletinin kanıtlarını sistematik şekilde ortaya koymaktır. Usûl-i selâse arasında bulunan nübüvvet ulûhiyyet ve meâd ile birlikte yer alan üç temel mevzudan birisidir. Allah’a imanın ve diğer itikadî esasların kabulü ancak nübüvvet müessesesi ile mümkündür. Günümüzde ateistik akımların peygamber ve din karşıtlığı üzerinde merkezileşmesi nübüvvetin…