Bir Son Dönem Osmanlı Âlimi Halil Şükrü el-Boyâbâdî ve Kitâbü’l-Ḳażâ’ ve’l-Ḳader Adlı Risalesi
Hz. Peygamber’in vefatı sonrası Hz. Osman’ın (öl. 35/656) şehit edilmesi ve Hz. Ali’nin (öl. 40/661) halifeliği döneminde vuku bulan Cemel ve Sıffîn savaşları özellikle Müslümanları karşı karşıya getirmiştir. Yaşanan bu hâdiselerden sonra başlayan tartışmalar, özelde bir Müslümanı öldürenin durumu genelde ise kader ekseninde sürdürülmüştür. İlk dönemde ortaya çıkan bireysel düşünceler zamanla fırka/mezheplerin görüşlerine dönüşmüş, bu…
Mudurnulu Şeyh Şaʿbân Efendi en-Nakşibendî’ye Ait Risâle fi’l-kazâ ve’l-kader Adlı Risâlenin İnceleme, Tahkik ve Tercümesi
Bu çalışmada Nakşibendî şeyhlerinden XVI. yüzyıl Osmanlı müellifi Şeyh Şaʿbân Efendi’nin (ö. 1003/1593) kazâ-kader risâlesinde insanın eylemlerindeki özgürlüğüyle Allah’ın her şeyin yaratıcısı olması arasındaki sorunsalı nasıl çözüme kavuşturduğu incelenecektir. Ayrıca risâlesinin, tahkikli neşir ve tercümesi de yapılmak suretiyle literatüre kazandırılması hedeflenmektedir. Risâlenin muhtevası olan, insanın eylem ve hür irâdesine ilişkin konulara dair kazâ-kader bahsinin Kelâm,…
Ebû Saîd el-Hâdimî’nin “Lâ Yeruddu’l-każâʾ illa’d-duâ” Adlı Risâlesi: Tahkik, Tercüme ve Değerlendirme
Bu makale, XVIII. yüzyıl Osmanlı âlimlerinden Ebû Saîd Muhammed b. Mustafa el-Hâdimî’nin (ö. 1176/1762) “Lâ Yeruddu’l-kazâ illa’d-duâ” adlı risâlesini konu edinmektedir. Çalışmada “kazâyı ancak duâ geri çevirir ve ömrü de ancak iyilik uzatır” hadisini Hâdimî’nin, kelâm, felsefe, belâgat ve mantık ilimleri açısından yorumladığı risâlesinin tahkik, tercüme ve değerlendirilmesi yapılmaktadır. Risâlede tarihi süreçte tartışılan ve mahiyeti…
Muhammed b. Mustafa el-Bucevî el-İzmîrî’nin Kazâ, Kader, Fal ve Astrolojiye İlişkin “Risâle fî ẕemmi’l-müşteġilîn bi’l-faʾl ve’l-kehâneti ve’n-nücûm” Adlı Risâlesinin Tahkik, Tahlil ve Tercümesi
Çalışma, Muhammed b. Mustafa el-Bucevî el-İzmîrî’nin fal, astronomi ve kehânetin teolojik sakıncaları ve bunların imân ve kaderle ilişkisini ihtiva eden risâlesini incelemeyi hedeflemektedir. Ayrıca risâlenin tahkikli neşri ve tercümesi de yapılarak literatüre kazandırılacaktır. Risâle müellifin makâle şeklinde isimlendirdiği iki bölümden oluşmaktadır. İlk makâlede kadere imân, insan fiilleri ve irâdesi gibi konular incelenirken Mâtürîdî ve Eşʿarî…