İmamiyye Şia’sına göre imamet
Bazı alanlarda yapılan çalışmalar, eksik veya yanlış olduğu için ihtiyaca cevap vermemesi bakımından yeniden ele alınması gerekebiliyor. Bunun farklı sebepleri vardır: Araştırılan konu herhangi bir mezhebin hassas konusu ise aynı hassasiyeti korumaya çalışarak doğru bir şekilde araştırılmalı ve açıklanmalıdır. Ayrıca, bir mezhebin görüşü ele alındığında farklı mezheplerin kaynaklarına da müracaat edilmeli ve taassuptan uzak bir…
Muhammed el-Bâkır ve İmâmiyye’deki yeri
Günümüzde yaşayan en büyük Şiî fırka, İmâmmiyye Şîa’sıdır. İmâmiyye, Hz. Muhammed (s.a.v) den sonra Hz. Ali ile başlayan ve onun soyundan gelen on iki imamın sırasıyla Hz. Peygamber’in dinî ve siyasî temsilcileri olduğunu iddia ederek ortaya çıkmış Şiî bir fırkadır. İmâmiyye, bu iddialarına dinî metinleri ve imamların bu metinlerle ilgili yaptıkları açıklamaları referans göstermektedir. İmamiyye’nin…
Hanefîliğin oluşum süreci ve itikadî mezheplerle ilişkisi
Bu çalışma, Hanefî mezhebinin teşekkül sürecini, itikadî-siyasi görüşlerini ve diğer mezheplerle olan ilişkilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Mezhep âlimlerinin görüşleri, şahıs-fikir ve fikir-hadise ilişkisi yöntemiyle incelendi. Savunmacı bir yaklaşım yerine mezhebin önde gelen isimleri üzerinde derinleşme esas alındı. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, mezhebin öncü isimlerden Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve Şeybânî’nin itikadî ve siyasi…
Gelenek ve modernlik arasında Şiilik. Türkiye’de kültürel ve sosyal tezahürler üzerine etnografik bir araştırma
Sosyal bir gerçeklik olarak din, insanların yaşamlarına tesir eden kompleks bir olgudur. Tarihten günümüze kadarki süreçte din bir yandan çatışma sebebi olurken, diğer yandan aynı dine inananları bir arada tutan tutkal vazifesi görmüştür. İslam tarihinde Peygamber’in vefatından sonra Müslümanlar arasında birçok kırılma yaşanmıştır. Günümüze kadar tesirini devam ettiren bu ayrılıklar, dinin yekpare bir bütün olmadığı…
İslam Dünyasında Mezhepsel Gerilimlerde Şii Ekollü Sosyal ve Dini Bir Örgütlenme: Hizbullah
Ortadoğu İslam dünyasında aktüel olan bölünme ve ayrışmada Hizbullah örgütünün yürüttüğü Şiî eksenli mezhebi politikaların etkisi çalışmamızda ortaya konulmaktadır. Hizbullah örgütünün kuruluşu İran İslam Devrimiyle eş zamanlı bir sürece denk gelmekte ve İran’ın Hizbullah örgütü ile yakın ilişkisi bilinmektedir. Şiîlik mezhebini benimseyen Hizbullah örgütü gerek kurulduğu Lübnan’da gerekse Ortadoğu’nun farklı ülkelerinde aktif siyasal, sosyal ve…
Halife Me’mûn’un Alioğullarına Yönelik Siyaseti
Bu makale Abbâsî halifelerinden Me’mûn’un Alioğullarına karşı yürüttüğü siyaseti konu edinmektedir. Halife Me’mûn’un hilafeti sırasında özellikle Alioğulları olarak da isimlendirilen Hz. Ali soyu ve taraftarlarına yönelik kendinden önceki halifelerden farklı bir politika izlediği görülmektedir. Bu bağlamda makalenin giriş kısmında tarihi veriler ışığında Me’mûn’un hayatı ve kişiliği hakkında bilgiler aktarılmakta, dönemin olayları, öne çıkan mezhepleri ve…
Prof. Dr. Hasan Onat’ın Din Öğretimi Program Çalışmalarına ve Ders Kitaplarının Yazımına Katkıları
Türkiye’de Din öğretimi ve Yüksek Din Öğretimi alanlarında farklı dönemlerde program çalışmaları yapıldığı bilinmektedir. Bu alana yönelik program çalışmalarında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nin ve akademik kadrosunun aktif bir rol üstlendiği dikkat çekmektedir. Hasan Onat‘ın da, eğitim-öğretimin farklı alanlarında deneyimleri, projeleri, faaliyetleri ve akademik çalışmaları oldu. O, din ve değerler alanında ortaya çıkan bilgi boşluğunun insanlığın…
Prof. Dr. Hasan Onat’ın Düşünce Dünyasında Doğadan Esinlendiği Metaforlar
Prof. Dr. Hasan Onat, din, bilim ve mezhep olgusunu, onlarla ilgili tezahürleri anlamak ve muhatapları için anlaşılır hale getirmek için anlatımlarında tabiattan esinlendiği birtakım metaforlar kullanmıştır. Müslümanların zihnindeki süreç algısını “nehir metaforu”; malumat-bilim ilişkisini “arı-bal metaforu”; mezheplerin oluşum sürecini ise “palamut metaforu” üzerinden açıklamıştır. İnsanlığı, doğanın dip seslerine kulak vermeye çağıran Onat’ın tabiatı keşifleri neticesinde…
Hasan Onat’a Göre İslâm Mezhepleri Ve Müslümanlar Arasındaki İlişkiler -Sorunlar Ve Öneriler-
İslâm mezhepleri, dinin anlaşılmasındaki farklılaşmalarla belirli fikirlerin ya da şahısların etrafında teşekkül eden, zamanla kurumsallaşarak Müslümanların din ve hayat anlayışlarını derinden etkileyen beşerî oluşumlardır. Ancak yüzyıllar geçtikçe taraftarlarınca dinin kendisi olarak algılanmaya başlanan mezhepler, siyasi etkenlerle birlikte geçmişten günümüze Müslümanlar arasında anlaşmazlıkların, husumetlerin, çatışmaların ve savaşların sebebi haline gelmiştir. Günümüzde de maalesef İslâm dünyasında Müslümanlar…
Mezhepleri Anlamada İslam Ortak Paydası
Dini, sorun olmaktan çıkarıp insan hayatına anlam kazandırmak ve sorunlara çözüm üretmek için merhum Prof. Dr. Hasan Onat onlarca makale yazmış nihayetinde “İslam Ortak Paydası” adıyla kavramsallaştırmış olduğu İslam’ın kurucu temel ilkelerinde birleşilmesini önermiştir. O, “İslam Ortak Paydası” kavramıyla özelde ülkemiz genelde ise İslam dünyasının barış içerisinde birlikte yaşamalarının imkân ve yollarını tahlil edip çözüm…