Bu makalede Râzî’nin metafizik bilginin imkânı hakkındaki görüşleri incelendi. Öncelikle Râzî’nin metafizik bilinenleri, zat ve varlık, genel (icmâlî) ve ayrıntılı (tafsîlî) bilinenler şeklinde bölümlemesi betimlendi. Râzî’nin genel metafizik bilgiyi mümkün gördüğü birkaç başlık altında incelendi. Bu başlıklar altında varlık kümesinin duyulur âlemden daha geniş olduğu, teorik düşüncenin metafizik bilgi verdiği, nazarî delillerin bir yaratıcının varlığı hakkında zorunlu bilgi verdiği iddiaları ele alındı. Râzî’nin, erken dönemde yazdığı eserlerde mühendisiyyûn dediği bir gruba atfettiği metafizik bilginin inkârının delillerini, el-Metâlib’de ancak Tanrı’nın zatının bilinmesi konusuna hasrederek tevarüs ettiği gösterildi. Nazarın Râzî’ye göre özel metafizik bir mevcudun varlığı hakkında bilgi verdiği ama mahiyeti hakkında bilgi vermeyeceği anlatıldı. Tanrı’nın zatının bilinemeyeceği görüşünün metafizik ve epistemolojik tezlerine dikkat çekildi ve bu görüşün semantik yorumu tartışıldı. Nazar metodunun ayrıntılı (tafsîlî) metafizik hakkında, ancak en uygun açıklama tarzında kesinlik içermeyen bir bilgi verebileceği (evleviyet metafiziği) tartışması ise başka bir makaleye bırakıldı.
| Yazar: | Eşref Altaş |
| Yayın: | Nazariyat İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi |
| Cilt: | 7 |
| Sayı: | 2 |
| Sayfa: | 109-139 |
| Tarih: | 2021 |
| DOI: | dx.doi.org/10.12658/Nazariyat.7.2.M0156 |
| ISSN: | 2547-9415 |
| URL: | https://www.nazariyat.org/sayilar/cilt-7-sayi-2/esref-altas-metafizik-bilgi |
